Ipak, to nije jedina država u kojoj je došlo do (ne)prijatnih iznenađenja, tako je 9. jun bio loš po vladajuće partije u Njemačkoj, Mađarskoj, ali i u Holandiji i Austriji.
Stranke desnog centra i krajnje desnice zauzele su najveći broj mjesta u najmnogoljudnijim zemljama: Njemačkoj, Francuskoj, Italiji, Španiji i Poljskoj.
Francuska prednjači sa skretanjem udesno nakon velikog poraza saveza predsjednika Emanuela Makrona i pobjede krajnje desničarske stranke Nacionalne okupljanje koju predvodi Marin Le Pen. Makron je raspustio francuski parlament i raspisao prijevremene izbore.
"By the end of this year, 10 of the EU’s 27 member states, including France, could be governed by coalitions that include or are supported by populist or far-right parties." from a @hallbenjamin column on the EU elections and the French snap poll https://t.co/heOAoctEHp
— Tony Tassell (@TonyTassell) June 10, 2024
U Njemačkoj, desni centar “krstario” je do udobne pobjede, a krajnje desničarska Alternativa za Njemačku (AfD) je druga i pobijedila je socijaliste kancelara Olafa Šolca koji su na trećem mjestu.
Na kontinentu koji je osam decenija pokušavao da istjera duhove fašizma, razmjere prisustva krajnje desnice biće jedna od top tema razgovora. Iako je malo vjerovatno da će moći da koordiniraju kao jedinstvena grupa unutar EP – zahvaljujući podelama o temama kao što je Rusija – oni će i dalje moći da utiču na cjelokupni pravac EU, u svemu, od imigracije do klimatskih politika.
Najzloslutniji signal upozorenja za budućnost EU je Francuska, s obzirom na razmjere pobjede krajnje desnice nad Makronom. Sada će sve oči biti uprte u to da li francuski populistički talas može da održi svoj zamah kroz predstojeće parlamentarne izbore i na predsjedničke izbore 2027. godine – gdje bi pobjeda krajnje desničarke Marin Le Pen prijetila da baci cijelu EU u nemir.
Predstavljamo vam kako izgleda podjela mjesta u Evropskom parlamentu nakon preliminarnih rezultata izbora:
Ljevica
Ova grupa je više ljevičarska od “Socijalista i demokrata” i uključuje zelene, komunističke i evroskeptične partije. Jedan od istaknutih predstavnika je irska opoziciona liderka Meri Lu Mekdonald. Osvojili su 35 mjesta, izgubivši dva u odnosu na izbore 2019. godine.
Socijalisti i demokrate (S&D)
Grupa progresivnog saveza socijalista i demokrata je tradicionalni blok lijevog centra i sastoji se uglavnom od socijaldemokratskih partija. Jedan od istaknutih predstavnika je španski premijer Pedro Sančez i njemački kancelar Olaf Šolc. Osvojili su 135 mjesta, odnosno četiri manje nego na izborima 2019. godine.
Zeleni
Ova grupa se uglavnom sastoji od zelenih i regionalističkih partija, jedan od istaknutih predstavnika je njemačka ministarka spoljnih poslova Analena Berbok. Osvojili su 53 mjesta, što je 19 manje od onoga što su dobili izborima pre pet godina.
Obnovite Evropu (Renew Europe)
Ova liberalna, proevropska grupa osnovana je 2019. godine i naslednik je grupe ALDE. Jedan od njenih istaknuti predstavnika je francuski predsjednik Emanuel Makron. Osvojili su 83 mjesta, odnosno izgubili su 19 u odnosu na izbore iz 2019. godine.
Evropska narodna partija (EPP)
Ovo je tradicionalni blok desnog centra i sastoji se od hrišćanskih demokratskih i konzervativnih partija. Jedan od istaknutih predstavnika je poljski premijer Donald Tusk i dosadašnja, a i vjerovatno buduća predsjednica Evropske komisije, Ursula Fon Der Lajen. Osvojili su 189 mjesta, što je za 13 mjesta više nego na izborima 2019. godine.
Evropski konzervativci i reformisti (ECR)
Grupa evropskih konzervativaca i reformista. To su desničarske stranke koje su često kritičnije prema EU nego EPP. Jedan od istaknutih predstavnika je italijanska premijerka Đorđa Meloni. Osvojili su 72 mesta, odnosno tri više u odnosu na prethodne izbore.
Identitet i demokratija (ID)
Grupa Identitet i demokratija je krajnja desnica koja zagovara nacionalističku, populističku i evroskeptičku politiku. Jedna od vodećih predstavnika je francuska opoziciona liderka Marin Le Pen. Osvojili su 58 mjesta u EP, tj. devet više u odnosu na 2019.
Nesvrstani
To su nacionalne stranke ili pojedinačni poslanici EP koji odbijaju da se pridruže bilo kojoj od parlamentarnih grupa. Istaknuti predstavnik je mađarski premijer Viktor Orban. Osvojili su 45 mjesta u EP.
Ostali
Ova grupa može uključivati nezavisne poslanike EP, kao i one koji još nisu raspoređeni u političku grupu u zvaničnim rezultatima. Oni zauzimaju 50 poslaničkih mjesta.
Podsjetimo, glasači iz 27 zemalja su u četiri dana glasali za 720 članova Evropskog parlamenta koji će službovati narednih 5 godina — iako je vjerovatno da će moći da koordiniraju kao jedinstvena grupa unutar Parlamenta, oni će i dalje uticati na celokupni pravac EU u svemu, od imigracija do klimatskih promena. Dok je prva glavna uloga da se odabere predsjednik Evropske komisije.
European elections: Dramatic night across #EU capped by #Macron bombshell https://t.co/DkctmxIDOV #TechJunkieInvest #investing #EmergingMarkets #geopolitics #Europe #France pic.twitter.com/cl8OxUIM86
— Tech Junkie (@techjunkiejh) June 10, 2024
Francuska ide na izbore
Podsetimo, Francuski predsjednik Emanuel Makron raspustio je Nacionalnu skupštinu i najavio vanredne izbore. Izbori će se održati 30. juna i 7. jula.
Ova odluka je uslijedila nakon što je njegova stranka pretrpjela poraz na izborima za EP
Stranka “Preporod” francuskog predsjednika Emanuela Makrona pretrpela je težak poraz na evropskim izborima od krajnje desne stranke “Nacionalno okupljanje” Marin Le Pen, nakon čega je Makron objavio da Francuska ide na vanredne izbore.
Glasanje za Evropski parlament
Podsjećamo, juče je bio posljednji dan glasanja na izborima za Evropski parlament, dok je krajnja desnica ostvarila značajan napredak u Njemačkoj, Austriji i Francuskoj, a na veliko iznenađenje, doživjela pad u Finskoj.
Građani širom Evrope su glasali u 27 zemalja i birali 720 novih poslanika, a svoje izborno pravo je moglo da ostvari 376 miliona građana u četiri izborna dana. Način na koji su glasali će oblikovati pravac EU u narednih pet godina, prenosi Blic.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu