Svijet

(VIDEO) 6. mart kroz istoriju: Rođen umjetnik koji je radio za 9 papa

Slikar, vajar i arhitekta, Mikelanđelo Buonaroti, je tokom karijere duže od 70 godina ovjenčan skoro mitskom slavom.

Pieta Rondandini, kip Mikelanđela Buonarotija
FOTO: MOURAD BALTI TOUATI/EPA

Jednom od najistaknutijih ljudi renesanse u Evropi, rođenom na današnji dan, 6. marta 1475. godine u Kaprezi, divili su se mnogi kraljevi i pape.

Na samom početku svoje karijere, Mikelanđelo je isklesao, sada izgubljenu, statuu Kupidona, u starogrčkom stilu. Vidjevši to, Lorenco Mediči mu je predložio da napravi da izgleda kao da je bila zakopana, kako bi je prodali kao antikvitet i dobili dosta novca. Kupidon je otišao u Rim kod kardinala Rafaela Riaria, ali je on kasnije čuo glasine o prevari i dobio svoj novac nazad. Ipak, bio je toliko fasciniran Mikelanđelovim umijećem da ga je pozvao u Rim na sastanak nakon čega mladi umjetnik ostaje u tom gradu u narednih nekoliko godina, gdje je stvorio Pijetu.

Mikelanđelo Buonaroti je bio izuzetno izbirljiv kada je u pitanju mermer s kojim će raditi svoje skulpture, ali je za izradu “Davida” iskoristio mermernu ploču koju su ostali vajari smatrali neupotrebljivom. Masivna ploča izvađena je 40 godina ranije i trebalo je da se koristi za izradu skulptura za firentinsku katedralu, ali je na kraju odbačena. Godine izloženosti vremenskim neprilikama ostavile su traga, zbog čega je kvalitet ploče postao još lošiji. Kada je Mikelanđelo počeo da radi sa ovom pločom 1501. godine ona je već imala tragove dlijeta nekoliko frustriranih vajara. Ipak, on nije odustajao i na kraju je od nje stvorio jedno od svojih najsjajnijih djela. Međutim, nedavne analize su pokazale da, zbog lošeg kvaliteta kamena ova statua može da propadne brže od većine mermernih statua.

Mikelanđelo Buonaroti, slika Da Voltera
FOTO: DANIJELE DA VOLTERA/WIKIPEDIA

Od 1505. godine, Mikelanđelo je radio za devet rimskih papa, počev od Julija II, pa sve do Pija IV. Posao koji je odradio za Vatikan bio je ogroman i obuhvatao je sve, od pravljenja ukrasne dugmadi za papski krevet, do oslikavanja Sikstinske kapele, koje je trajalo četiri naporne godine. Njegova saradnja sa svetim pokroviteljima nije uvijek bila prijatna. Sa papom Julijem II nije bio u dobrim odnosima, a jednom je proveo tri godine radeći na mermernoj fasadi za papu Lava X, da bi ovaj naprasno otkazao projekat. Ipak, sa drugima je imao korektan, a nekad i prijateljski odnos, pa ga je tako papa Pavle III branio od crkvenih zvaničnika koji su smatrali da je njegov rad Strašni sud nepristojan, zbog nagih ljudi na slici.

Mikelanđelo je rijetko potpisivao svoje radove i za sobom nije ostavio formalne autoportrete, ali je povremeno u svojim djelima sakrivao stilizovane predstave svoga lika. Najpoznatiji takav primjer nalazi se na Strašnom sudu gdje Sveti Vartolomej drži komad kože čije lice izgleda kao da je umjetnik sam sebe prikazao. On je sebe takođe predstavio kao Svetog Nikodima u takozvanoj Firentinskoj Pijeti, a istoričari umjetnosti sugerišu da je moguće da je sebe prikazao i u sceni gomile, na fresci Raspeće Svetog Petra.

Stanovnici Mikelanđelove rodne Firence protjerali su 1527. vladajuću dinastiju Mediči i instalirali republičku vladu. Uprkos tome što je bio u službi pape Klementa VII, koji je pripadao ovoj dinastiji, Mikelanđelo je podržao narod i postavljen je za upravnika gradskih utvrđenja. On je ovaj posao ozbiljno shvatio, pa je tako pravio detaljne skice bastiona za nadgledanje i putovao do obližnjih gradova da izučava njihove odbrambene zidove. Njegovi radovi pokazali su se kasnije kao dobra odbrana, kada su papine snage stigle u namjeri da povrate grad. Firenca je tada izdržala 10 mjeseci pod opsadom, dok konačno nije pala u avgustu 1530. godine. Mikelanđelo je lako mogao biti pogubljen kao izdajnik, ali mu je papa Klement VII oprostio učešće u pobuni, pa ga je čak ponovo zaposlio. Međutim, njegov položaj u medičijevskog Firenci je postao slab i kada je papa umro 1534. godine on je otišao u Rim i nikada se više nije vratio.

Iako je Mikelanđelo najpoznatiji kao vizuelni umjetnik, u svoje vrijeme bio je i ugledan čovjek od pera. Napisao je nekoliko stotina soneta i madrigala, koristeći igre riječi i doticao se svega – od seksa i starenja, do svoje pretjerano aktivne bešike. Mada nijedan od ovih radova nije formalno objavljen za njegovog života, oni su kružili po Rimu u 16. vijeku, a mnogi kompozitori su ih uklopili sa svojom muzikom.

Pročitajte još

Najveći dio zlatnih godina svoje karijere Mikelanđelo Buonaroti je proveo nadgledajući radove na izgradnji bazilike Svetog Petra u Vatikanu. Čak i kada je postao isuviše slab da odlazi na “radno mjesto”, on je i dalje nadgledao posao od kuće tako što je pouzdanom poslovođi slao svoje crteže. Ipak, skulpture su ostale Mikelanđelova najveća ljubav, pa je tako nastavio da ih stvara u svom kućnom studiju do samog kraja.

Samo nekoliko dana prije nego što je umro u 88. godini, radio je na takozvanoj Pijeti Rondanini, koja prikazuje Isusa u rukama Bogorodice.

Ostali događaji na današnji dan

1836. – Meksikanci, pod komandom generala Antonija Lopeza de Santa Ane, zauzeli američku tvrđavu Alamo u Teksasu. Tokom opsade koja je trajala 13 dana poginulo je svih 156 Teksašana, među kojima i legendarni Dejvi Kroket;

1853. – Praizvedba opere “La Traviata” u Veneciji;

1882. – Knez Milan Obrenović Srbiju proglasio za kraljevinu, a sebe za kralja. Knez postao 1868. poslije ubistva njegovog rođaka, kneza Mihaila, a vlast preuzeo od namjesnika 1872, s punoljetstvom;

1902. – Osnovan Fudbalski klub Real Madrid, najuspješniji fudbalski klub na svijetu u XX vijeku;

1927. – Rođen Gabrijel Hose Garsija Markes, kolumbijski pisac, novinar, izdavač i politički aktivista;

1941. – Krunski savjet Kraljevine Jugoslavije donio odluku da Jugoslavija pristupi Trojnom paktu, pod uslovom da joj Njemačka i Italija garantuju nepovredivost teritorije;

1973. – Umrla Perl Bak, američka književnica;

1980. – Francuska književnica belgijskog porijekla Margerit Jursenar postala prva žena član Francuske akademije;

2006. – Vladika vranjski Pahomije oslobođen optužbe za protivprirodni blud nad maloljetnim dječacima;

2021. – Umro Boris Komnenić, srpski glumac i prvak drame Narodnog pozorišta u Beogradu.

Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu