Na današnji dan, 3. marta 2010. godine u Beogradu je preminuo pisac i slikar, koji je svojevremeno u bivšoj Jugoslaviji važio za jednog od najpopularnijih i najčitanijih autora, čija su djela štampana u velikim tiražima; koji je, na neki način, svojom “prozom u farmerkama” diktirao književni stil i modu, ali i duhovne trendove 70-ih i 80-ih godina prošlog vijeka na prostorima nekada zajedničke države.
Iako ga je kritika okarakterisala “lakim piscem”, iako je često zbog oštrog jezika bivao “na ledu”, svojim je književnim talentom i stvaralačkim umijećem ispredao fascinantne priče o (neo)običnim ljudima i stvarima, ljubavi(ma), ljepoti života, a posebno žena, kao i ljudskoj potrebi da se bar na trenutak približi božanskom, pa makar kasnije zbog toga i požalio, napisao je Jaroslav Pecnik za Novi list.
Slikar i “laki pisac”
Kao devetogodišnjak došao je u Beograd gdje je kasnije diplomirao na Likovnoj akademiji u klasi profesora Nedeljka Gvozdenovića, a u književni život uključio se početkom 60-ih godina. Objavio je više od 50 knjiga, a neki od njegovih romana doživjeli su i filmsku adaptaciju (recimo, prema knjizi “Dosije Šlomović” Veljko Bulajić je režirao film “Donator”, a Miša Radivojević ekranizirao roman “Una”).
Kao slikar, kako kaže kritika, na specifičan je “lirski način” ilustrovao svoje knjige, ali je uprkos tome što je napravio više od hiljadu portreta, mrtvih priroda i tako dalje u raznim tehnikama relativno malo izlagao, češće u inostranstvu nego “kod kuće”.
Interesantno je spomenuti kako su ga, bez obzira što ga danas smatraju klasikom srpske literature, ugledne i velike književne nagrade uporno zaobilazile; umjesto da bude primljen u SANU, vodeće nacionalne institucije su ga kao “lakog pisca” ignorisale, a on sam je to popratio riječima (u priči “Domaći neprijatelj”): “Godinama se u ovoj zemlji gušilo pravo na humor, na metaforu, na finesu; moćnici se izgleda ničeg toliko ne plaše kao toga da ispadnu smiješni”.
Bez obzira koliko su ga boljele marginalizacije kritike i institucija, odnosno akademske javnosti, brojni čitaoci su ga otvoreno prigrlili i to mu je bila kompenzacija za sva ta službena zaobilaženja.
Najbeogradskiji pisac
Nema smisla nabrajati sve knjige koje je objavio i o čemu je sve pisao; zapravo pravo je pitanje o čemu nije pisao. Ali, “Foliranti” (1974.) su bili kultni roman, kao i prije toga “Beleške jedne Ane” (1972). Poslije velikog uspjeha uslijedio je nastavak “Hej, nisam ti to pričala” (1975). Potom su zaredali romani “Provincijalac” (1976), “Ada” (1977), “Zoe” (1978), “Una” (1981), “Knjiga žalbi” (1984), a posebno je bio interesantan putopisni dnevnik “Skitam i pričam” (1979).
Objavio je niz knjiga nakon raspada Jugoslavije, od kojih se izdvajaju “Dama, skitnica i off priče” (1992), “Uspomene jednog crtača” (1998.), “Putopis kroz biografiju” (2006), a nekoliko knjiga je posvetio i Beogradu (“Halo Beograd”, “Istok-Zapad”, “011” i “Magija Beograda”) zbog čega su ga nazvali najbeogradskijim od svih beogradskih pisaca.
Sarajevska trilogija
Često se spominje i njegova “Sarajevska trilogija” (“Čuvar adrese”, “Posljednji let za Sarajevo” i “Hronika izgubljenog grada”) u kojoj je stilski briljirao i zapanjujućom lakoćom baratao riječima, te “iz svakodnevnih, običnih stvari stvarao filozofiju i eliksir života”. Po njegovim riječima, “Sarajevsku trilogiju” je poklonio rodnom gradu za oproštaj, za sve ono što se događalo među njima.
Napisao je i dvadesetak pozorišnih, televizijskih i radiodrama, a poznat je i kao scenarista kultnog filma “Valter brani Sarajevo”, koji je režirao Hajrudin Krvavac.
Po njemu nije bilo, niti je smjelo biti tabu tema, jer se time potkrada život sam. Često mu se prigovarala sklonost kavani i alkoholu, ali on je kavane držao otvorenom, pučkom tribinom, a alkohol eliksirom za bijeg od stvarnosti, “ritualnim nacionalnim sportom” koji mu pruža mogućnost odmora od takvih koji ga neprestano kleveću i podmeću mu.
Ostali događaji na današnji dan
1861. – Carskim manifestom i Zakonom o pravnom položaju seljaka car Aleksandar Drugi je ukinuo kmetstvo u Rusiji;
1875. – U Montrealu odigrana prva zabilježena hokejaška utakmica;
1906. – Njemački astronom August Kopf otkrio asteroid nazvan 589 Croatia;
1918. – Rusija je s Centralnim silama potpisala Mir u Brest-Litovsku i izišla iz Prvog svjetskog rata;
1931. – Sjedinjene Američke Države službeno prihvataju “The Star-Spangled Banner” kao nacionalnu himnu;
1965. – Rođen Dragan Stojković Piksi, jugoslovenski i srpski fudbaler;
1991. – Stanovnici Letonije i Estonije ubjedljivom većinom glasali za nezavisnost od Sovjetskog Saveza;
1996. – Jugoslovenske vlasti uhapsile Radoslava Kremenovića i Dražena Erdemovića, koje je Haški sud osumnjičio za ratne zločine počinjene u Srebrenici u julu 1995. i predale ih Međunarodnom sudu. Kremenović, poslije istrage, pušten u maju jer sud nije dokazao njegovu krivicu, a Erdemović, prvi optuženi koji je priznao krivicu, osuđen na pet godina zatvora;
2000. – Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu osudio ratnog komandanta snaga bosanskih Hrvata, generala Tihomira Blaškića, na 45 godina zatvora zbog zločina koje su hrvatske snage počinile nad muslimanima u srednjoj Bosni, od 1992. do 1994. godine;
2002. – Švajcarci su se na referendumu izjasnili za ulazak svoje zemlje u Ujedinjene nacije.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu