Sve do oktobra 1929. godine, kada berza u Njujorku doživljava veliki krah, a milioni Amerikanaca za samo nekoliko dana ostaju bez novca, poslova i krova nad glavom.
San se pretvorio u agoniju i finansijski sunovrat koji do tada, a ni mnogo godina poslije, nije viđen.
Do jeseni 1929. cijene dionica u SAD dosegle su nivoe koji se nisu mogli opravdati razumnim očekivanjima budućih zarada. Kao rezultat toga, kada je niz manjih događaja uzrokovao postepeno smanjenje cijena u oktobru, investitori su izgubili povjerenje, a vještački naduvani balon na berzi je pukao.
Panika u prodaji započela je na Crni četvrtak, 24. oktobra 1929. Mnoge dionice bile su kupljene na margini, tj. korištenjem zajmova osiguranih samo malim dijelom vrijednosti dionica. Kao rezultat toga, pad cijena prisilio je neke investitore da likvidiraju svoje udjele, time dodatno pogoršavajući pad cijena. Između svog vrhunca u septembru i najniže vrijednosti u novembru cijene dionica u SAD (mjerene Cowlesovim indeksom) pale su za 33 odsto. Zbog tako dramatičnog pada, ovaj događaj često se naziva Velikim krahom 1929. godine.
Kao posebno kritičan trenutak uzima se krah Njujorške berze na današnji dan, 29. oktobra 1929. godine, poznat kao Crni utorak. Bio je to najveći krah berze u istoriji SAD, koji je mnoge porodice ostavio bez krova nad glavom i cjelokupne imovine. Pod stečaj su padale krupne banke i najmoćnije kompanije, a hiljade sitnih poslovnih ljudi doslovno dovedeno na prosjački štap. Nastupila je epoha samoubistava, najgorih slutnji i krajnjeg beznađa.
– Za krizu koja je počela 1929. kaže se da je majka svih kriza – tada su finansijska tržišta preuzela primat i izgubila oslonac u realnom ekonomskom sektoru – rekao je Miodrag Jakšić, profesor Ekonomskog fakulteta u Beogradu za BBC na srpskom.
Velika depresija, ekonomski krah koji je 1929. počeo u SAD poslije sloma berze, proširila se ubrzo na ostatak planete i trajala je do 1939, navodi se na sajtu enciklopedije Britanika.
Industrijska proizvodnja je pala u razvijenim zemljama na nivo s početka vijeka, a bez posla je ostalo 26 miliona ljudi.
Ostali događaji na današnji dan
1321. – Umro srpski kralj Stefan Milutin Nemanjić, koji je Srbiju učinio najmoćnijom državom na Balkanu, što je njegovom unuku Dušanu omogućilo da stvori carstvo;
1811. – Rođen francuski socijalista-utopista Žan Žozef Šarl Luj Blan, koji je tvrdio da socijalističko društvo može biti stvoreno mirnim putem, uz pomoć države, osnivanjem zadružnih radionica i zemljoradničkih komuna;
1889. – Umro ruski pisac, književni kritičar i estetičar Nikolaj Gavrilovič Černiševski, koji je stvorio estetički sistem i snažno uticao na rusku književnost u 19. vijeku;
1911. – Umro američki novinar mađarskog porijekla Džozef Pulicer, začetnik “žute štampe”, iz čije se fondacije svake godine dodjeljuje Pulicerova nagrada za novinarstvo, karikaturu, američku istoriju, poeziju, dramu, roman i muziku;
1923. – Turska proglašena republikom, a general Mustafa Kemal, od 1930. nazvan Ataturk, prvim predsjednikom;
1943. – Rođen Dušan Ivković, košarkaš i trener, selektor reprezentacije, predsjednik Svjetske trenerske košarkaške organizacije;
1964. – Ujedinjena Republika Tanganjika, Zanzibar i Pemba promijenili naziv u Tanzanija;
1998. – Veteran američke astronautike Džon Glen je u 77. godini života spejs šatlom “Diskaveri” ponovo poletio u kosmos, 36 godina poslije njegove prve kosmičke misije;
2015. – Umro Ranko Žeravica (85), košarkaški stručnjak koji je od šezdesetih godina prošlog vijeka sa velikim uspjehom dvije decenije vodio mušku košarkašku reprezentaciju Jugoslavije do najsvjetlijih trofeja. Primljen je u Kuću slavnih FIBE 2007. godine.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu