Magazin

Ubija neprimijetno i polako: Pronađen protivotrov za najsmrtonosniju pečurku

Uprkos tome što je zelena pupavka odgovorna za preko 90 odsto smrtnih slučajeva od trovanja pečurkama širom svijeta, naučnici još uvijek nisu otkrili kako da spriječe njen toksični efekat.

Pečurke
FOTO: ALEX PLAVEVSKI/EPA

Srećom, konačno su uspjeli da otkriju supstancu koja bi mogla da djeluje kao protivotrov.

Protivotrov za poznatu smrtonosnu pečurku – zelenu pupavku – nazvan zeleni indocijanin, Federalna agencija za lekove (FDA) Sjedinjenih Država već je odobrila njegovu upotrebu i koristi se kao boja za medicinsko dijagnostičko snimanje.

Istraživački tim predvođen hemičarima Gui Vanom i Ćijaoping Vangom sa Univerziteta Sun Jat-sen u Kini ustanovio je da ova hemikalija može da smanji snagu glavnog toksina smrtonosne pečurke.

Zelena pupavka poreklom je iz Evrope, ali se sada može naći u svim djelovima svijeta. Privlačnog izgleda i veoma slična drugim jestivim pečurkama, bere se i jede isključivo greškom i glavni je razlog što ljudi izbjegavaju da beru šumske pečurke.

Pošto nema nikakvih znakova toksičnosti u njihovom ukusu i zbog sporog ispoljavanja simptoma trovanja, lako se pojede smrtonosna doza ove otrovnice. Nekoliko časova poslije jela, pacijent može imati gastrointestinalne tegobe koje nestaju nakon dan ili dva i daju lažni utisak da je sve u redu.

Ali nije sve u redu. Od trenutka ingestije, toksini pečurke jedu jetru i izazivaju simptome koji ukazuju na ozbiljno oštećenje ovog organa. Bez medicinske intervencije – a u nekim slučajevima, čak i uz akutnu njegu – toksini pečurke mogu dovesti do otkazivanja funkcije jetre, a ponekad i bubrega, što često dovodi do smrti.

Da bi došli do suštine toksičnosti ove gljive, istraživači su preduzeli više koraka. Prvo, koristili su CRISPR skrining u cijelom genomu na liniji ljudskih ćelija HAP1 da ispitaju destruktivni uticaj α-amanitina. Ova tehnika identifikuje gene koji rade u sadejstvu tako što ih razbijaju i traže promjene, koje mogu da istaknu puteve u ćelijama na koje će vjerovatno uticati toksin. Na primjer, 2019. godine ovaj metod je omogućio naučnicima da identifikuju molekularne mehanizme djelovanja otrova meduza.

Kada su sproveli ovaj skrining na α-amanitinu, otkrili su da biosinteza proteina zvanih N-glikani igra značajnu ulogu u ćelijskoj smrti izazvanoj toksinom. Dalje proučavanje je otkrilo da je enzim nazvan STT3B, koji je neophodan za sintezu N-glikana, ključan za toksičnost α-amanitina, prenosi RTS.

Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu