Ukrajina je, naime, optužila Rusiju za upotrebu hemijskog oružja u napadu na Marijupolj. U ponedjeljak su iznijeti nepotvrđeni izveštaji koji sugerišu da je hemijsko oružje korišćeno u južnoj ukrajinskoj luci koja je pod opsadom ruskih snaga, prenio je Rojters, dodajući da je britanska ministarka spoljnih poslova Liz Tras rekla da njena zemlja zajedno sa svojim partnerima radi na provjeri vjerodostojnosti tog izvještaja.
– Svaka upotreba takvog oružja bila bi eskalacija u ovom sukobu i mi ćemo pozvati (ruskog predsjednika Vladimira) Putina i njegov režim na odgovornost – istakla je Tras.
Predsjednik Ukrajine Volodimir Zelenski izjavio je u ponedjeljak uveče u video obraćanju da bi ruske snage mogle da upotrebe hemijsko oružje u Ukrajini, ali nije rekao da je hemijsko oružje već korišćeno. Zelenski je u utorak ujutro izneo zabrinutost a ruske snage pripremaju “novu fazu terora” koja bi mogla da uključi upotrebu hemijskog oružja.
– Danas su okupatori izdali novo saopštenje koje svhedoči da se pripremaju za novu fazu terora protiv Ukrajine i naših branioca. Jedan od portparola okupatora izjavio je da bi mogli da upotrebe hemijsko oružje protiv branilaca Marijupolja. Mi ovo shvatamo veoma ozbiljno – istakao je Zelenski.
“Gardijan” navodi da je Andrij Bilecki, lider dobrovoljačkog puka Azov, u ponedjeljak rekao da su tri osobe u Marijupolju pretrpele “trovanje ratnim hemikalijama, ali bez katastrofalnih posljedica”. Međutim Petro Andrjuščenko, pomoćnik gradonačelnika Marijupolja, rekao je da hemijski napad nije potvrđen i da vlasti čekaju “zvanične informacije od vojske”. Portparol Pentagona Džon Kirbi rekao je da je svjestan tih izvještaja ali nije mogao da ih potvrdi.
– Ako su tačni, ti izveštaji su duboko zabrinjavajući i odražavaju zabrinutosti koje smo imali o potencijalu Rusije da u Ukrajini upotrebi različite agense za kontrolu nereda, uključujući suzavac pomješan sa hemijskim agensima – naveo je.
Ruske snage su u opsadi Marijupolja od početka marta i pretrpeo je neke od najbrutalnijih napada koji su se odigrali tokom invazije. Poslednji ukrajinski vojnici koji brane luku rekli su u ponedeljak da “ostaju bez municije” i da očekuju da će uskoro biti zarobljeni ili ubijeni, piše Blic.
Gradonačelnik Marijupolja Vadim Bojčenko rekao je AP-u da je u opkoljenoj luci ubijeno preko 10.000 civila, a da bi ukupan danak mogao da premaši 20.000. On je takođe optužio ruske trupe da blokiraju humanitarne konvoje u grad kako bi prikrili masakr od spoljnog svijeta. Gradsko veće je početkom aprila optužilo ruske snage da u te svrhe koriste “mobilne krematorijume”, kako je prenio “Foks njuz”.
– Mobilni krematorijumi su stigli u obliku kamiona. Otvorite ih, unutra je cijev i tu se spaljuju tijela – rekao je Bojčenko, dodajući da su Rusi mnoga tijela odnijeli u veliki tržni centar gdije ima frižidera i skladišta.
Oko 120.000 civila koji su ostali u gradu nemaju hrane, vode ni grijanja, istakao je gradonačelnik i dodao da se samo oni stanovnici koji su prošli kroz ruske “filtracione logore” puštaju da izađu iz luke. A za one koji ne prođu “filtriranje”, kako je rekao, organizuju se improvizovani zatvori.
Gardijan ukazuje da je proruski separatistički zvaničnik, predstavnik takozvane Narodne milicije samoproglašene Donjecke Narodne Republike Eduard Basurin, govorio o hemijskom oružju u ponedjeljak. On je ruskoj državnoj televiziji rekao da bi trebalo da zauzmu veliku fabriku metala u Marijupolju blokiranjem svih izlaza.
– A onda ćemo upotrebiti hemijske trupe da ih istjeramo dimom odatle – naveo je.
Strahove vezane za moguću upotrebu hemijskog oružja samo su podgrejale vesti da je Moskva imenovala novog komandanta svojih operacija u Ukrajini. Zapadni zvaničnici rekli su da će general Aleksander Dvornikov, komandat Južnog vojnog okruga koji je odigrao značajnu ulogu u Siriji i jedan od najiskusnijih ruskih oficira, od sada će voditi ruske trupe na terenu u Ukrajini.
Dvornikov je nadgledao ruske snage u Siriji 2015. i 2016. dok su se borile na strani vladinih trupa u konfliktu u kojem je predsjednik Bašar al Asad optužen za korišćenje hemijskog oružja na sopstvenom narodu, poput napada u Guti i Dumi. CNBC podseća da je Rusija bila optužena da je pomagala Siriji da zataška upotrebu sarina protiv civila. I Rusija i Sirija su porekle upotrebu hemijskog oružja, ali su inspektori Organizacije za zabranu hemijskog oružja (OPCW) otkrili neprijavljene toksine i municiju tokom obilaska lokacija.
Što se tiče Ukrajine, ne može se zasigurno reći da li Moskva može ili hoće da upotrebi hemijsko oružje, ali s obzirom na prethodnu reputaciju Rusije bliski posmatrači Putinovog režima smatraju da on ne bi mnogo dileme da ponovo primijeni istu taktiku.
– Da li su sposobni da upotrebe hemijsko oružje u nekom obliku u Ukrajini? Jesu, to su uradili u Siriji. U određenom smislu to je bilo preko (sirijskog) režima, ali mislim da bi mogli da to urade ponovo – rekao je CNBC-u Jan Leser, potpredsednik Nemačkog fonda Maršal u SAD.
Putin je krajem 2017. rekao da je Rusija završila uništavanje posljednjeg hemijskog oružja, ali su trovanja bivšeg špijuna Sergeja Skripalja u Britaniji “novičokom”, kao i opozicionara Alekseja Navaljnog, ukazali da Moskva održava zabranjeni program.
Dok je NATO unazad titrao tankom linijom između želje da pomogne Ukrajini i kazni Rusiju a da istovremeno ne uvuče svoje članice i Evropu u širi sukob, upotreba hemijskog oružja u Ukrajini vjerovatno bi “promijenila pravila igre”. Smatra se da bi upotreba hemijskog oružja u Ukrajini bila jedan od scenarija koji bi mogao da uvuče NATO u rat. I generalni sekretar alijanse Jens Stoltenberg je u martu rekao da bi takav napad “promijenio tok rata”.
– Postoje neke stvari koje prelaze sve granice, a na upotrebu hemijskog oružja će uslediti odgovor i sve opcije su na stolu za to kakav bi taj odgovor mogao biti – rekao je u utorak britanski ministar za oružane snage Džejms Hipi.
Američki predsjednik Džo Bajden je krajem marta takođe rekao da bi Zapad odgovorio na korišćenje hemijskog oružja u Ukrajini. Poljski predsednik Andžej Duda rekao je sredinom istog mjeseca da bi upotreba hemijskog oružja u Ukrajini mogla da promeni zapadnu računicu u vezi konflikta.
-Naravno, svi se nadaju da se neće (Putin) usuditi da to uradi, ali… ako upotrebi bilo koje oružje masovnog uništenja onda će to promijeniti igru u cijeloj stvari – istakao je Duda, dodajući da će u tom slučaju NATO morati “ozbiljno da razmisli šta da uradi jer onda to počinje da biva opasno ne samo po Evropu već i čitav svijet”.
Duda je tada ukazao da je Putin već izgubio rat politički, da ga gubi vojno i da ga to čini opasnim.
-Ako me pitate da li Putin može da upotrebi hemijsko oružje, mislim da on trenutno može da upotrebi bilo šta, posebno kad je u teškoj situaciji – rekao je on BBC-u.
Bajden je krajem marta, na pitanje da li bi upotreba hemijskog oružja izazvala direktnu intervenciju NATO u Ukrajini, rekao da bi to “izazvalo isti odgovor”.
– Priroda odgovora zavisila bi od prirode upotrebe – rekao je.
Stručnjak za hemijsko oružje Hamiš de Breton-Gordon je prošlog meseca ukazao da postoje dva moguća tipa ruskog napada: napad hlorom ili amonijakom, koji bi Кremlj mogao da pokuša da preoblikuje kao industrijska nesreća, i upotreba hemijskog oružja posebno dizajniranog da ubije, kao što je sarin, koji je bio korišćen u Siriji 2017, ili novičok.
– U prvom slučaju, nisam siguran da bi došlo do kinetičkog (vojnog) odgovora NATO-a – saveznici bi vjerovatnije željeli da snabdevaju Ukrajinu sa više naoružanja i sa boljim naoružanjem. Ali ako bi Rusija koristila agense dizajnirane samo za upotrebu u ratu, NATO bi verovatno morao da odgovori vojno kao što je to uradio u Siriji – rekao je Gordon, takođe bivši komandant NATO snaga za hemijsko oružje.
Ali, malo je vjerovatno da bi taj napad bio direktno na hemijska mjesta u Rusiji zbog straha od sveopšteg rata.
Druga opcija bi bila da se dodatno pooštre ekonomske sankcije, koristeći nezakonitost hemijskog oružja kao opravdanje.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu