Iz našeg ugla

Srpski kauboji

U Srbiji i Republici Srpskoj živjeli su i radili zanimljivi ljudi koji su posvetili dio svog života posebnoj pasiji - da budu kauboji ili Indijanci.

Vladimir Đurić Đura
FOTO: GORAN ŠURLAN/RAS SRBIJA

Holivudska filmska baština iznedrila je vestern kao jedan od svojih najpopularnijih žanrova, pa su brojni ljudi širom svijeta postali opsesivni fanovi kaubojske pop kulture. Vestern roto romani su u našim krajevima bili toliko popularni da je velika folk zvijezda Mitar Mirić jednom na pitanje „šta čita“ odgovorio: „Da se ne lažemo, Teksa Vilera“!

Jedan od vatrenih fanova vesterna živio je u Bjeljini. Imao sam prilike da u dansing sali DOB-a, početkom osamdesetih, pogledam nekoliko amaterskih igranih filmova kultnog glumca i reditelja iz Bijeljine, Harija Džeksona. Hari Džekson je poput Džona Forda snimao vesterne, ali bez budžeta.

Svako ko se zatekao na projekciji Harijevih filmova u DOB-u može i danas da svjedoči da se radi o autentičnom geniju koji, nažalost, nikada nije bio dovoljno shvaćen. Rođen je kao Aljuš Musli, a imao je fotografsku radnju „Western” u bijeljinskom zanatskom centru. Toliko je volio američke kaubojce da je kćerkama dao imena Dženeta, Dženita i Virdžinija.

Sa vlastima je često dolazio u sukob na osnovu „verbalnog delikta” i „u ime naroda” bio osuđivan na kraće zatvorske kazne. Sve vrijeme rata bio je u Bijeljini, iako su ga istjerali iz rođene kuće i nekoliko puta pretukli. Umro je iznenada u ljeto 1999. godine.

Njegovi filmovi su bili “Vješanje Harija Džeksona”, “Ispirači zlata”, “Tragom zločina”, “Borac za pravdu”. Drina je bila njegov Rio Bravo, a voz “Ćira” omiljeno vozilo za pljačkanje. Konačno, o njemu je Emir Kusturica snimio dokumentarac još kao student režije.

Semberski vesterni koje je promovisao mogli bi da u nekoj budućoj istoriji stanu uz špageti vesterne, snimane u Italiji, ili one snimane u Njemačkoj.

Njemački vesterni bili su specifični po tome što su za njih glavnu junaci bili Indijanci, pa je možda najpopularniji filmski serijal snimljen o ratniku iz plemena Apača zvanom Vinetu. Njega je veoma uspješno glumio Gojko Mitić, glumac rođen 1940. godine u selu Strojkovce kod Leskovca. Igrao je Vinetua u preko 25 filmova, a kasnije ga je u toj ulozi zamijenio ponovo jedan Srbin, Ivica Zdravković iz Prokuplja.

Nijednog od ove trojice srpskih vestern legendi filma nema na IMDB-u. To će se valjda popraviti, jer će ispasti da je Pjer Bris, koji je prvi glumio Vinetua, jedini koji je to radio.

Hari Džeksonovi filmovi su, kažu, nestali. Nadam se da nije tako.

Udruženje srpskih kauboja osnovao je Slobodan Ilić Hombre; oni su kolekcionari autentične kaubojske garderobe i oružja. Među kolekcionarima je slavni pisac fantastike Goran Skrobonja, kao i Bane Ostojić zvani Bane Ekser, muzičar koji snima kaubojske pesme.

Ne treba zaboraviti ni genijalnog glumca Dragomira Bojanića Gidru, koji je pod pseudonimom Entoni Gidra glumio kauboja u špageti vesternu “Pozdrav revolveraša”. Glumio je u još desetak italijanskih filmova, a ljubitelji Divljeg Zapada voljeli su ga i u filmovima “Đango – posljednji ubica”, “Tekila Džo” i “Rupa u čelu”.

Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu