U stvari, otpadom se uopšte ne upravlja, on se samo gomila bez ikakvog smisla i plana.
U reviziji učinka, koji se bavi funkcionisanje sistema za upravljanje otpadom u RS, između ostalog je utvrđeno da se svega 1 odsto otpada razdvaja na “mjestu nastanka”, a radi se uglavnom o kartonu, papiru i najlonu, dok čak 99% smeća završava na pravim ili divljim deponijama.
Koga briga za reciklažu
Kada otpad dospije na deponiju proces upravlja tu ne počinje nego se – završava.
– Količina sakupljenog materijala pogodnog za reciklažu, u odnosu na ukupno sakupljeni komunalni otpad, kretala se od 0,2 odsto u Palama do 1,5 odsto u Banjaluci – navode revizori.
Ovako “dobar” rezultat Banjaluka je postigla ne zbog procesa odvajanja i pripreme otpada za reciklažu nego zbog otkupa papira, kartona i najlona od građana i preduzeća.
Divlje deponije su prisutne širom Srpske, između ostalog i zato što dobar dio stanovništva nema obezbijeđen odvoz otpada. Tako u Ribniku i Modriči manje od polovine građana ima na raspolaganju ovu komunalnu uslugu.
Uzalud im trud oko planiranja
Još prije 20 godina u Srpskoj je isplaniran sistem upravljanja otpadom, ali za dvije decenije skoro ništa od planiranog nije urađeno. Od predviđenih 7 zajedničkih, ili kako ih zovu regionalnih deponija, izgrađene su samo 3 i njih koristi ukupno 18 opština. Ali ni te deponije ne rade kako je predviđeno nego su pretvorene u ogromne planine smeća, koje iz godine u godinu rastu.
U svakoj pa i najmanjoj lokalnoj zajednici trebalo je da postoje takozvana zelena ostrva, mjesta za odvojeno sakupljanje otpada koji ima upotrebnu vrijednost, sa kontejnerima za papir, staklo, pet ambalažu, metal. Ispostavilo se da u ogromnoj većini slučajeva nisu određene čak ni lokacije za zelena ostrva, koja bi, po planu, trebalo da budu u funkciji za dvije godine.
Lažna zelena ostrva
Tri zelena ostrva u Doboju, Palama i Banjaluci, su u stvari obična kontejnerska mjesta na kojima se odlaže miješani komunalni otpad. Dakle, lažno ih predstavljaju.
Upravljanje otpadom ne liči ni na šta, između ostalog i zato što je pravna regulativa u ovoj oblasti nepotpuna, a propisi međusobno neusklađeni. I, naravno, ne provode se. Uprkos brojnim divljim deponijama i drugim slučajevima neodgovornog upravljanja otpadom, za to skoro niko nije odgovarao, čak ni prekršajno.
Za tri godine, u Banjaluci je izdato samo 11, a u Modriči 2 prekršajna naloga iz ove oblasti. U Višegradu, Milićima i Mrkonjić Gradu revizorima su rekli da nemaju evidenciju o prekršajnim postupcima.