U prvim mjesecima rata u Ukrajini, u borbama su dominirali veoma mobilni timovi koji su upravljali projektilima “džavelin”, takozvanim ubicama tenkova.
Oni su ustupili mjesto artiljerijskom duelu koji je trajao najmanje godinu dana, ali posljednjih nedjelja, sa malo granata i nesigurnim zalihama od Zapada, Ukrajina je povećala proizvodnju dronova i počela da koristi dronove većeg dometa za gađanje ruskih rafinerija nafte duboko unutar ruske teritorije, dok rat prelazi u treću fazu: rat dronova.Jedinice od samo tri ili četiri čovjeka raširile bi se po selima sjeverne Ukrajine gdje se nalazio najveći dio ruskih oklopnih vozila i uglavnom se držao puteva. Ukrajinski timovi bi iskočili iz žbunja i pogodili tenkove svojim visoko preciznim projektilima “džavelin”, nanevši razornu štetu ruskim mehanizovanim jedinicama. Vrhovi ruskih tenkova bi popucali, dok bi njihove rezervne granate, uskladištene na obodu topovske kupole, eksplodirale, ubijajući pri tome posadu.
Bio je to opojni trenutak kada je David trijumfovao nad Golijatom koji je inspirisao svijet i naveo Zapad da počne da šalje oružje u Ukrajinu jer se iznenada pokazalo da bi Oružane snage Ukrajine mogle da pobjede u ratu.
Ali ta faza je ubrzo ustupila mjesto brutalnom artiljerijskom duelu. Nakon spektakularnog prodora ukrajinske vojske u oblast Harkova, razbijanja ruske vojske i vraćanja stotina kvadratnih kilometara teritorije, a zatim i ponovnog zauzimanja Hersona krajem septembra, Rusija je promjenila taktiku.
Kako je pala zima i borbe su se usporavale, ruske snage su se ukopale na lijevoj obali Dnjepra i izgradile tešku višeslojnu odbranu. Istovremeno je podigla još više artiljerije i pojačala udarce po ukrajinskim položajima. Ukrajina je već bila bez municije u ljeto 2022. i već je racionisala granate, kako je “Intelinjuz” izvijestio sa prve linije fronta u intenzivnoj borbi za Bahmut. Zapad je sporo ulagao u proizvodnju municije i već je u novembru priznao da će propustiti rok da ukrajinskoj vojsci dostavi milion metaka ključnih artiljerijskih granata do marta, obezbjeđujući svega polovinu te količine.
U Rusiji, predsednik Vladimir Putin postavio je ekonomiju na ratnu osnovu i povećao proizvodnju granata na 2 miliona godišnje i kupio još najmanje milion metaka od saveznika poput Sjeverne Koreje. Prema najnovijim izvještajima sa fronta, Rusija ispaljuje najmanje 10.000 metaka dnevno, dok je Ukrajina bila prinuđena da štedi municiju jer je na niskom nivou, smanjujući stopu povratne vatre sa 3.000 na 2.000 metaka u januaru.
Dronovi
Ukrajina je imala ranu prednost u dronovima na početku rata, prilagođavajući jeftine komercijalno dostupne bespilotne letjelice tako što je ispod njih kačila granate iz sovjetske ere i bacala ih na pešadiju i tenkove. Međutim, Rusija je brzo naučila lekciju i povećala je uvoz bespilotnih letjelica “šahed” iranske proizvodnje, kao i razvoj i ubrzanje proizvodnje sopstvenih dronova. Paralelno, Rusija je razvila efikasne elektronske protivmere protiv ukrajinskih dronova i stručnjaci kažu da ona trenutno ima prednost u ratu bespilotnih letjelica.
Ukrajina je uzvratila. Društveni mediji su sada puni malih radionica običnih Ukrajinaca koji prave dronove, koristeći tehnike 3D štampanja i proizvode ih na hiljade mjesečno. Istovremeno, javnost skuplja novac za kupovinu novih dronova.“Mnogi od ovih ‘hobi’ dronova nabavljeni su kroz masovno finansiranje, ili ‘dronacije’. Sa samo 1.000 dolara po jedinici, mali dronovi mogu brzo da se sastave i prenamene od strane operatera za određeni efekat“, navodi Savjet za spoljne odnose (CFR) u nedavnom dokumentu.
Prema Kijevu, proizvodnja bespilotnih letjelica u Ukrajini porasla je više od sto puta od početka ruske invazije u proizvodnom pogonu Skajton, i sličnim, koji prave sistem bespilotnih letjelica Rejbird-3, koji je u upotrebi od 2018. godine, prenosi Blic.
Kijev planira da ove godine proizvede milion FPV (sa pogledom iz prvog lica) bespilotnih letjelica i više od 11.000 dronova srednjeg i dugog dometa, izjavio je u decembru ukrajinski ministar za stratešku industriju Aleksandar Kamišin.
Prije godinu dana Ukrajina je imala sedam domaćih proizvođača dronova. Sada ih ima najmanje osamdeset, prema CFR-u.
Rafinerije u fokusu
Obe strane koriste dronove za smrtonosni efekat. Vojnici identifikuju mete na bojnom polju i šalju samoubilački dron sa izuzetnom preciznošću. U drugim oblicima napada, kada se tenk ili oklopni transporter uoči, posmatrač može precizno da ga gađa uz pomoć bespilotne letjelice ili da pošalje roj dronova protiv njega. Ove tehnike bespilotnih letjelica koje se razvijaju donekle su nadoknadile nedostatak ukrajinskih granata i nastavljaju da drže ruske snage u napadu na odstojanju.
Sada je Ukrajina ponovo pojačala svoju igru koristeći bespilotne letjelice sa povećanim dometom do 1.400 km za gađanje ciljeva na sjeverozapadu Rusije oko Sankt Peterburga i do rafinerija koje se nalaze na Crnom moru u evropskom dijelu Rusije.
Dok ukrajinski dronovi nisu dovoljno moćni da unište ruske rafinerije, oni su jeftini za proizvodnju i nose dovoljno eksploziva da izazovu velike požare zbog kojih se rafinerije gase nedjeljama, a Ukrajina ih ima u velikim količinama, tako da su u stanju da sprovode kampanju “ometajućih napada”, prema Sergeju Vakulenku, nezavisnom energetskom analitičaru i konsultantu brojnih ruskih i međunarodnih globalnih naftnih i gasnih kompanija, u nedavnom komentaru za Karnegijevu zadužbinu za međunarodni mir.Od početka ove godine bilo je sedam daljinskih napada dronovima na ruske rafinerije nafte. U posljednjem napadu 3. februara, pogođena je rafinerija nafte kompanije Lukoil u u Volgogradu, što je izazvalo veliki požar koji je brzo ugašen.
Guverner Volgogradske oblasti Andrej Bočarov rekao je da je ruska protivvazdušna odbrana odbila napad dronom na Volgogradsku oblast, ali je pad oborenog drona izazvao požar u rafineriji nafte.
Pogođena i ruska korveta
Prvi put ikada, ukrajinski pomorski dron sa satelitskim navođenjem pogodio je i uništio rusku korvetu “Ivanovec” u Crnom moru u blizini Krima 1. februara.
Potonuće “Ivanoveca” predstavlja prvi slučaj u modernom ratovanju gdje je ratni brod u punoj borbenoj gotovosti uništen koordinisanim napadom dronom na moru.
“Ivanovec” je bila raketna korveta projekta 12411 poznata po naoružanju nadzvučnim protivbrodskim raketama „moskit P-270“ i posadi od 40 članova. Angažovana je u blizini pomorske baze Donuzlav na Krimu. Šest ukrajinskih pomorskih dronova Magura V5, kojima je upravljala jedinica Grupe 13 Odbrambene obavještajne službe Ukrajine, neotkriveno su se infiltrirali u bazu i pokrenuli uzastopni napad na korvetu, koja je u to vreme aktivno patrolirala i čuvala bazu.
Uprkos potencijalu “Ivanoveca” za izbjegavanje velikom brzinom, koji prelazi 30 čvorova, iznenadnost napada dronom nije ostavila vremena brodu da ubrza. Prvi udari su strateški onemogućili pogon broda gađajući propelere krme i sa desne i sa lijeve strane, čineći ga nepokretnim i ranjivim na naknadne napade, prema izvještajima na društvenim medijima.
Naknadni udari dronova su koordinisani, pri čemu je jedan udario u središnji dio trupa, direktno ispod lansera projektila, stvarajući značajan proboj. Preciznost napada stvorila je rupu koja je omogućila kasnijim dronovima da prodru u trup, što je rezultiralo katastrofalnom eksplozijom koja je detonirala rakete „moskit“, što je dovelo do potpunog uništenja korvete.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu