Ovako početak grijne sezone u Banjaluci ocjenjuje predsjednik Upravnog odbora „Eko toplana Banja Luka“ Borko Torbica.
Opšte su poznate činjenice da je distributivna mreža koju Eko toplane koriste u velikoj mjeri stara, dotrajala i u lošem stanju. Zbog toga imamo veliki broj kvarova, posebno na početku sezone, jer se zbog velikih termodinamičkih promjena u mreži nakon ljetne pauze javlja veliki broj kvarova istovremeno, zbog čega se dešava da dolazi do prekida isporuke energije pojedinim objektima, ali i cijelim dijelovima grada. Pored toga, zbog takvog stanja mreže, mi imamo ogromne gubitke toplotne energije tokom sezone grijanja- kaže Torbica, inače diplomirani inženjer elektrotehnike.
Šta Eko toplane čine u vezi sa ovim problemom?
Činimo ono što je naša obaveza i što smo u finansijskoj mogućnosti. Preuzimanjem komunalne djelatnosti, Eko toplane su preuzele i odgovornost za održavanje distributivne mreže. Međutim, zbog jako lošeg stanja mreže, troškovi održavanja, posebno tekućeg, su izrazito visoki i značano veći od prvobitno planiranih. Sredstva koja se ulažu u mrežu nisu dovoljna za ozbiljnu i potrebnu rekonstrukciju. Radi se velikim ulaganjima koja Eko toplane ne mogu same da finansiraju, niti je prilikom osnivanja preduzeća to planirano. Ovdje je neophodna pomoć i uključivanje lokalne zajednice.
U čijem vlasništvu je distributivna mreža, ko je nadležan za njenu rekonstrukciju?
Prema pozitivnim zakonskim propisima, vlasnik distributivne mreže do objekata krajnjih korisnika je direktno ili indirektno Grad Banja Luka. Ovdje poseban problem predstavlja neuređena evidencija, kao i neriješeni imovinsko pravni odnosi, kada je riječ o toplifikacionoj mreži u našeg gradu. Stoga smo u saradnji sa gradskom upravom već pokrenuli rješavanje ovog pitanja, sa ciljem da se evidencija o toplifikacionoj mreži uredi i ista upiše u katastar podzemnih instalacija toplovodne i vrelovodne mreže.
Postoje li dugoročni planovi u vezi sa rješavanjem problema distributivne mreže?
S obzirom na to da se radi o velikim ulaganjima i mreži koja nije u vlasništvu Eko toplana, kao što sam već rekao, neophodno je uključivanje lokalne zajednice kako bi se ovi problemi riješili. U vezi sa tim, mi smo zajedno za gradskom upravom započeli razgovore o projektu rekonstrukcijie distributivne mreže. Određene faze ovog projekta su završene, ali sada je potrebno preći u sljedeću fazu konkretizacije, kako bi projekat rekonstrukcije krenuo što prije. Ono što je svakako veoma bitno naglasiti jeste da postoji spremnost Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD) da podrži ovaj projekat, kao što je podržala i projekat izgradnje nove toplane na drvnu sječku.
Podsjetiću samo da je projekat Eko toplana jedan od najuspješnijih projekata EBRD-a u BiH, ali i u svijetu, jer se radi o obnovljivim izvorima energije, odnosno zelenoj energiji. Grad Banja Luka osvojio je bronzanu medalju EBRD-a za izgradnju nove toplane na biomasu, kao jedan od najboljih projekata koje je ova međunarodna finansijska institucija finansirala tokom 2017. godine. Ovo prestižno priznanje za koje su kandidovani brojni projekti koje je EBRD finansirala širom svijeta, osvojeno je na 27. godišnjem samitu EBRD-a, održanog 9. i 10. maja 2018. godine u Jordanu. Priznanje je osvojeno u kategoriji projekata u vezi sa održivom energijom. Projekat Eko toplana je i na međunarodnom nivou verifikovan kao izuzetno kvalitetan, posebno ako se ima u vidu da je prošao i sve provjere EBRD-a. EBRD obavlja redovne monitoringe Eko toplana kroz Ugovor o implementaciji projekta i do sada nije bilo primjedbi.
Da li su Eko toplane samoodržive i da li od Grada ili Vlade dobijate neke subvencije?
Za razliku od Stare toplane, Eko toplane od osnivanja preduzeća pa do danas nisu dobile subvencije od Grada Banja Luka, Vlade Republike Srpske ili bilo koje druge javne institucije. Ta pomoć niti je tražena, niti je bilo potrebe za tim, jer ostvareni rezultati pokazuju da su Eko toplane samoodrživo, funkcionalno i profitabilno preduzeće. Nadamo se da će se ovaj trend nastaviti i u budućnosti, jer su kroz dosadašnje poslovanje za to obezbijeđeni svi uslovi. Osnivanjem Eko toplana, Grad Banja Luka je u posljednje četiri godine uštedio preko 40 miliona KM, jer su staroj toplani u prethodnom periodu svake godine obezbjeđivane subvencije, pozajmice i garancije, kako bi se obezbijedio energent i funkcionisanje sistema daljinskog grijanja.
Samo u peridu od 2008. do 2018. godine, Grad Banja Luka i Vlada Republike Srpske, bili su prinuđeni da za potrebe nabavke energenta, kroz subvencije, pozajmice i garancije daju staroj toplani oko 120 miliona KM, jer bez te pomoći grijanje u našem gradu nije bilo moguće. Zahvaljujući formiranju novog preduzeća za tim više nije bilo potrebe. Dakle, formiranjem Eko toplana riješen je najvažniji problem sistema daljinskog grijanja, jer su obezbjeđeni stabilni izvori energije, ali je pitanje rješavanja problema distributivne mreže kao sljedeća faza projekta i dalje otvoreno i zahtijeva hitno investiranje.
Koliko su predstavnici Gradske uprave uključeni u rad Eko toplana i na koji način?
Naravno, Grad Banja Luka je suvlasnik Eko toplana, i predstavnici Grada su u rad Eko toplana uključeni u skladu sa osnivačkim aktom, odnosno ugovorom o osnivanju, pozitivnim zakonskim aktima, ali i dobroj poslovnoj i partnerskoj praksi. Gradska uprava ima svog predstavnika u Skupštini Društva kao organu vlasnika. Sjednice Skupštine se redovno održavaju u skladu sa zakonskim aktima i ugovorom o osnivanju, a ovaj organ odlučuje u skladu sa svojim nadležnostima. Podsjetiću samo da su u protekle četiri godine na Skupštini Društva jednoglasno usvojeni najvažniji akti, kao što su izvještaji o poslovanju, finansijski izvještaji, planovi poslovanja kao i redovni godišnji izvještaji nezavisnih revizora. Osim toga, Skupština Grada Banja Luka, je za svaku poslovnu godinu usvojila informaciju o poslovanju, kao i informaciju o planu poslovanja, što je još jedan od dokaza ostvarenja pozitivnih poslovnih rezultata i transparentnosti poslovanja. Izvještaji o poslovanju, kao i planovi poslovanja Eko toplana javno su dostupni na web stranici Grada Banja Luka. Od marta ove godine u Upravnom odboru Eko toplana imamo i novog predstavnika Grada, Draganu Kljajić, koja je imenovana umjesto Siniše Kurteša, a na prijedlog i uz preporuku gradonačelnika Draška Stanivukovića. Osim toga, Gradska uprava ima mogućnost i učešća u različitim komisija za nadzor različitih oblasti. Naša želja je da, u skladu sa zakonskim propisima i zaključenim ugovorima, imamo partnerski i potpuno transparentan odnos sa Gradom.
Odnosi sa predstavnicima grada, da li su uvijek partnerski?
Mi se trudimo da budu i želimo da vjerujemo da je tako i sa druge strane. Eko toplane su u vlasništu IEE Technology sa 51,03% učešća i Grada Banja Luka sa 48,97% vlasničkog učešća. S obzirom na to da sam većinski vlasnik kompanije IEE Technology, i lično sam uključen u kontakte sa gradskom upravom. Naša želja od početka je bila partnerski i transparentan odnos, jer je to za ovako velike i značajne projekte neophodno. To nam pokazuje iskustvo koje je IEE Technology zajedno sa matičnom kompanijom Elnos Group sticao i stiče na brojnim proketima od Islanda, Norveške, Švedske, Velike Britanije, Njemačke, pa do Španije, Portugala i na kraju svih država bivše Jugoslavije, gdje smo sa našim kompanijama i poslovanjem prisutni. Naša želja je bila da svo to znanje i iskustvo primjenimo kroz projekat Eko toplana i našem gradu poklonimo moderan sistem daljinskog grijanja, zasnovan na obnovljivim izvorima energije, što je danas u Evropi i razvijenim zemljama svijeta imperativ.
Čini mi se da rezultati u prethodne četiri godine pokazuju da smo u tome i uspjeli, ali sada nas čeka druga faza, a to je rješavanje pitanja distributivne mreže, o čemu sam već govorio i gdje očekujemo taj partnerski odnos sa gradskom upravom, jer je to neophodno. Bitno je istaći da i poreg partnerskih odnosa mi dijelimo i odgovornosti, a podsjetiću da je prema Zakonu o lokalnoj upravi i samoupravi gradonačelnik odgovoran i za rad svih komunalnih službi, pa tako i sistema daljinskog grijanja. Dakle, naša saradnja i partenski odnos je neophodan, jer bez toga sistem daljinskog grijanja ne može funkcionisati.
(A.E.)
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu