Ono što smo učili u školi kao dio naše istorije često je suvoparno, napisano tek reda radi, tako da generacije potomaka srpskih ratnika ne znaju njihov pravi značaj i ulogu u velikom svjetskom ratu.
Nedugo poslije slavne pobjede srpske vojske u Kolubarskoj bici 1914. godine nad austrougarskom vojskom pod vođstvom generala Živojina Mišića, došlo je do velike epidemije tifusa. Valjevo je bilo jedno od žarišta ove opasne bakterijske bolesti koju prenose bijele vaši sa čovjeka na čovjeka. Opasna bolest dovodi do visoke temperature, povraćanja, bolova u stomaku, dijareje, bolova u mišićima i, konačno, do halucinacija. Ukoliko se ne liječi antibioticima, dovodi do smrti. U zimu 1915. bolest se proširila sa srpske vojske i na brojne pripadnike Centralnih sila, Nijemce i Austrougare.
Feldmaršal Mekenzen predvodi pola miliona autrougarskih i njemačkih vojnika u oktobru 1915. godine i potiskuje srpsku vojsku na jug. Osvaja Beograd, Smederevo, Požarevac. Bugarska se pridružuje Centralnim silama i napada srpsku vojsku u području Makedonije. Važan detalj u tom momentu je da grčki i bugarski kraljevi imaju direktne rodne veze sa njemačkom aristokratijom. Grčki kralj Konstantin I oženjen je njemačkom princezom Sofijom, bugarski kralj Ferdinand I je iz njemačke dinastije Saks Kobrg Got.
Pristup saveznicima Srbije – Rusima, Englezima i Francuzima – iz pravca Soluna bio je blokiran. Jedini put praktično bolesne srpske vojske bio je kroz Kosovo, do Crne Gore i Albanije. Esad Paša, ministar unutrašnjih poslova Albanije, tada pomaže Srbima i dozvoljava im da pređu albanske planine i domognu se Jadranskog mora.
Veliki broj divljih albanskih plemena, koja ne priznaju Esad Pašu, ratuje sa srpskom vojskom. Golgota preko albanskih planina, koje srpska vojska prelazi u zimu, opisana je u brojnim romanima i filmovima. Veliki dio srpske vojske uspio je da stigne do Krfa. Albanija je bila pod nadzorom Italije, koja nije željela epidemiju tifusa. Međutim, diplomatskim putem sile Antante, posebno intervencijom ruskog kralja Nikolaja II, omogućavaju da se srpska vojska domogne Krfa i Bizerte. Francuske lađe prebacuju bolesne i iznemogle na ostrvo Vido, o čemu svjedoči divna pesma iz tog vremena.
Sve što je preostalo od srpske vojske, aristokratija, diplomate i članovi vlade oporavljaju se na Krfu. U plavu grobnicu, more oko Krfa, bačeno je na hiljade preminulih boraca, o čemu pjeva pjesnik Milutin Bojić.
Gotovo uništena srpska vojska vaskrsava poput Feniksa, za manje od godinu dana. Saveznici prebacuju sada zdrave vojnike brodovima do luke u Solunu, daju im nove uniforme, novo oružje. Pod vođstvom kralja Aleksandra srpska vojska otvara Solunski front. Kreće nezaustavljivi povratak u centralnu Srbiju. Zajedno sa saveznicima, srpska vojska munjevitom brzinom zauzima teritorije Makedonije, južne Srbije, centralne Srbije. Austougarska doživljava niz poraza i njena se vojska, kao i savez Centralnih sila, raspada.
Kralj Aleksandar kreće dalje i osvaja teritorije Bosne i Hrvatske, stiže do Austrije. Zaustavlja srpsku vojsku kod Koruške, na veliku molbu saveznika. Upravo na tom mjestu ostao je trag, neka vrsta kamenog spomenika na kom piše: “Dovdje je stigla srpska konjica 1919. godine i dalje nije išla”. Taj natpis se nalazi na spomen-obilježju postavljenom 1930. godine, kod hotela “Karantija” u Vrbi (Velden am Wörthersee u današnjoj Austriji), u Koruškoj.
Tako je srpska vojska zatvorila nesvakidašnji krug, od početne pobjede, preko katastrofalnog poraza i epidemije koje su mogle dovesti do istrebljenja, do velike finalne pobjede.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu