Broj novorođenih nastavio se smanjivati i u 2023. godini, iako su trendovi u drugom dijelu krajem prošle godine dosta bolji u odnosu na početni, što se posebno odnosi na podatke za decembar, kada su tri kantona imali veći broj novorođenih od umrlih. Izdavajaju se Bosansko-podrinjski kanton, Kanton Sarajevo i Zapadnohercegovački kanton.
Ipak, gledajući cjelokupnu 2023. godinu, samo jedan kanton je imao veći broj novorođenih nego umrlih i to Zapadnohercegovački kanton, odnosno 826 novorođenih u poređenju sa 770 umrlih.
Kanton Sarajevo, bez obzira na najveći broj novorođenih u Federaciji BiH (3.969) nastavio je trend da je broj umrlih veći od broja novorođenih.
Najveći negativni prirodni priraštaj je zabilježen u Tuzlanskom kantonu (-836) i Unsko-sanskom kantonu (-737).
Profesorica Demografije na Prirodno-matematičkom fakultetu u Sarajevu Alma Pobrić govorila je za portal Klix.ba o zabrinjavajućem demografskom stanju u BiH.
– Negativni demografski trendovi u BiH su nažalost prisutni dugi niz godina, sa razlikom u entitetima. Naime, u Republici Srpskoj već od 2002.godine prisutan je prirodni pad broja stanovnika dok u FBiH počinje u 2007.godini. To znači da na teritoriji Bosne i Hercegovine od 2007. godine imamo veći broj umrlih nego rođenih sa izvjesnim razlikama u opštinama i kantonima – naznačila je Pobrić.
Najnepovoljniji demografski trendovi su, kaže Pobrić, u Livanjskom kantonu, koji je, kako tvrdi, tradicionalno imigracijsko područje i sa veoma malim brojem rođenih.
– Nažalost, demografska slika Unsko-sanskog kantona posljednjih godina je znatno lošija nego je bila prije. To je također imigracijsko područje u kojem su pojedine opštine kao Bužim i Cazin ipak uspijevale održavati pozitivan prirodni priraštaj, što više nije slučaj. ZHK bilježi blagi porast rođenih, ali to i dalje nije dovoljno da bi se stanovništvo tog područja obnavljalo prirodnim putem i bilježio eventualni rast broja stanovnika obzirom na visoku stopu smrtnosti i svakako prisutno iseljavanje stanovnika – navodi demografkinja.
Potvrdila je da, iako nisu zadovoljavajući, najpovoljniji demografski trendovi su u Kantonu Sarajevo.
– Izvjesne oscilacije u broju rođenih kao i promjene u odnosu broja rođenih i umrlih prema godišnjoj statistici su vidljive, ipak duži niz godina KS bilježi porast broja stanovnika. To možemo pripisati značaju koji Sarajevo kao glavi grad države ima i potiče unutrašnje migracije privlačeći stanovništvo iz drugih kantona – razjasnila je Pobrić
“Političari ne slušaju struku”
Sagovornica ističe da je nizak nivo nataliteta posljedica dugogodišnjeg zanemarivanja demografskih problema, koje, smatra ona, prvenstveno ignorišu vladajuće strukture.
– Mi kao društvo nužno trebamo ozdravljenje. Interes političkog odlučivanja mora demografska pitanja staviti u centar zbivanja na način da migracije i prirodna obnova stanovništva kroz poticaj rađanja dobiju obilježja strateške problematike. Demografsko pitanje se nikako ne smije svesti na socijalnu problematiku kojom bi se predložio određeni broj mjera i da nakon toga očekujemo prosperitet – upozorava Pobrić.
Napomenula je da je demografska obnova bosanskohercegovačkog društva trebala početi nakon objavljenih rezultata popisa iz 2013.godine, koji su, tvrdi ona, već tada bili poražavajući i ukazivali na situaciju kojoj danas svjedočimo.
– Nažalost, političari nisu imali senzibilitet i nisu slušali struku. Proces demografskog starenja je vrlo intenzivan i mi smo zaista postali staro društvo. Broj osoba starijih od 60, odnosno od 65 godina značajno premašuje broj mladih do 19, odnosno do 14 godina. Uz postojanje razlika po opštinama i kantonima, ali procentualni udio starih osoba u prosjeku veći je za više od 3 odsto, u odnosu na udio mladih u ukupnom stanovništvu. Nažalost, u Kantonu 10 udio mladih je svega 9 odsto u ukupnom stanovništvu, a istovremeno staro stanovništvo čini više od 22 odsto stanovništva tog kantona – podijelila je.
“Potrebna korjenita sistemska promjena za demografsku problematiku društva u BiH”
Demografkinja Pobrić kaže da se mjere koje bi pomogle ublažiti demografski problem ne mogu tek tako navesti.
– Nekoliko mjera koje bi bile predložene ne bi imale efikasnost. Nama je nužna promjena paradigme i korjenite sistemske promjene. Nužno je da vlade shvate kako problemi sa kojima se suočavamo imaju dalekosežne posljedice za postojanost Bosne i Hercegovine kao države. Mi svakodnevno ostajemo bez stanovnika koji predstavljaju budućnost i najvažniji prirodni resurs koji imamo – upozorila je.
Naznačila je da iz BiH odlaze mladi i stručni obrazovani ljudi, kao i cijele porodice.
– Tako se gubi reprodukcijski i radni kapital koji je svakom društvu neophodan za napredak i razvoj. To za sobom ostavlja nesagledive negativne posljedice za na sve sfere življenja, što već osjećamo u zdravstvu, obrazovanju, penzijskom osiguranju… – istaknula je Pobrić.
Naznačila je da su sistemske promjene u rukovođenju i upravljanju državom temelj za demografsku revitalizaciju.
– Sinergističko djelovanje u svim segmentima društva i privrede, realizovanje strateških ciljeva koji bi poboljšali kvalitet života mladih, ali i svih drugih ljudi. Poseban naglasak treba dati na promjenu uslova za investicije i povratak iseljenog stanovništva. Nužno je kreiranje nacionalnog programa kojim bi se iskazala posvećenost i briga za svakog pojedinca i stanovništvo u cjelini – objasnila je Pobrić, prenosi Klix.ba.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu