Istorija kape šajkače počinje od sredine 19. vijeka na teritoriji današnje Vojvodine, odnosno tadašnje Austrougarske monarhije.
Srbi su prije šajkače i šešira nosili crvene grčke kape – fesove. Fes ili tarbuš obično je naziv za crveni šešir u obliku valjka. Fes je grčkog porijekla, ali ubrzo je prihvaćen i od Turaka, a nosili su ga i pripadnici drugih vjera i etničkih skupina u Osmanlijskom carstvu u 19. vijeku.
Polovinom pretprošlog vijeka austrougarska vojska, kao i druge evropske vojske, shvatila je da šarene, nakinđurene uniforme koje su se do tada nosile nisu baš najpraktičnije. Naime, loše su se uklapale u okolinu, blato ih je za kratko vrijeme habalo, a neprijatelju su bile lako uočljive iz daljine.
I tu dolazi šajkača!
Kako kaže predanje, austrougarskoj armiji napravljena je nova uniforma. A kapa je bila šajkača!
Nova uniforma se, međutim, nije dopala vladaru Francu Ferdinandu, pa je urađeno novo rješenje, a postojeće već sašivene uniforme je kupila Srbija u četvrt cijene.
Šajka znači galeb na ruskom jeziku, a mjesto Šajkaš, danas u opštini Titel uzima se kao rodno mjesto kape šajkače. Šajkača je stara balkanska kapa koju su nosili Srbi iz dijela Vojvodine koji se zove Šajkaška.
Šta simbolizuje i kako je postala srpski zaštitni znak
To je kapa koja se nosila i u dijelu Srema i bila je plave boje jer je simbolizovala nebo. Njen simbol, kao stare, autohtone kape jeste simbol galeba u letu, raširenih krila i to je tzv. slobodarska kapa, Blic Žena.
Zbog te njene simbolike, kralj Milan Obrenović želio je da upravo ta kapa zamijeni fes, koji je nošen u najvećem dijelu prekosavske Srbije. Šajkača je u Srbiju uvedena propisom iz 1870. godine. Konkretnim nazivom, šajkača (kao dio nošnje šajkaških graničara, čije je vojničko odijelo bilo narodno) nazvana je u propisu iz 1876. godine, kojim je naloženo da narodne starešine nose “šajkašku kapu”, kakva je određena i za narodnu vojsku. Tako je kao kapa vojnika i nižih činovnika šajkača ubrzo prihvaćena.
Čudna sudbina i zanimljiva strana “jeftine” kape
Vremenom je prihvaćena i kod civilnog stanovništva, pa je nacionalizovana i prešla u svakodnevnu upotrebu pri muškoj narodnoj nošnji.
Ova priča ima svoju vrlo zanimljivu stranu – carsku austrougarsku vojsku, nekoliko desetina godina kasnije, srpska vojska potukla je baš u tim, jeftinim kapama koje nije želio njihov prestolonasljednik, Franc Ferdinand.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu