Uvijek je u pitanju više faktora, među kojima je klima veoma važna, budući da niske temperature direktno utiču na veću smrtnost populacije. Načelno se može reći da su topla zima i toplo proljeće sigurno doprinijeli povećanju populacije stršljenova, koja je još prošle godine krenula da se uvećava. Možda je pogodovalo i sveže ljeto, jer je bilo više hrane, vjerovatno bi bilo manje insekata kojima se hrane da je bilo suše. Koliko će to potrajati, veoma je teško reći, može vjerovatno i više godina – ne nužno sa ovakvim brojnostima, a može da se naglo prekine na osnovu jednog nepovoljnog događaja, recimo, ekstremno hladne zime, vlažnog proljeća – objašnjava entomolog dr Alesandar Ćetković, profesor Biološkog fakulteta u Beogradu.
On dodaje da ne postoje jasni ciklusi višegodišnjih oscilacija brojnosti, nego prosto slučajni slijed raznih, pretežno klimatskih okolnosti, manje ili više prirodnih.
Obični evroazijski stršljen (Vespa crabro), jedina vrsta stršljenova koja obitava na našim prostorima, predstavlja jedan rod krupnih osa, veoma srodnih sa nizom sitnijih vrsta osa i zolja.
– Zapažanje ljudi da su „posebno agresivni u ovo doba godine“ uslovljeno je njihovim životnim ciklusom: ose i stršljenovi su vrste koje žive samo jednu sezonu, a koja dostiže vrhunac upravo u avgustu i septembru. Sve jedinke koje vidimo tokom ljeta produkovane su ove sezone od matica koje su rođene prethodne jeseni, prezimele zimu i uspostavile svoja nova gnijezda počev od proljeća. Prije juna i jula su ta gnijezda previše mala da bi bila uočena, imaju malo jedinki i ljudi ih ne primjećuju, a poslije septembra imamo postepeno sve brže osipanje brojnosti, da bi sve još preživjele radilice uginule sa prvim mrazevima. Naravno, sve je ovo izraženije i uočljivije u godinama kada populacije dostignu veće brojnosti – pojašnjava dr Ćetković.
Stršljenovi imaju nagon da brane svoja gnijezda od svih koji se dovoljno približe da ih mogu ugroziti, tako da ne postoji posebna agresivnost prema ljudima, niti to ima veze sa brojnošću!
– Iako veoma rijetko, može se desiti da pčela, osa ili stršljen (stršljen najrijeđe) napadnu čovjeka „bez očiglednog razloga“, a više od 95 odsto napada vezano je za blizinu gnijezda. Tu se ne radi o rojevima nego o određenom broju čuvara gnijezda, 15-30 stršljenova ili manje, koji će organizovano napasti „uljeza“ u blizini gnezda. Ako je gnijezdo na tavanu kuće, šupljini u zidu ili u blizini prostora u kojima ljudi obavljaju aktivnosti, napada će biti više. Druga je situacija kad jedinka (ili više njih) uđe uveče na svjetlo u sobe u potrazi za hranom. One su tada zbunjene i uznemirene, ali skoro nikad nisu agresivne, jer tu ništa ne brane, a može doći do ujeda ako ih ne primjetimo pa ih prignječimo, ili ako pokušamo nespretno da ih izbacimo ili ubijemo. Sve ovo je sasvim različito od situacije kada neko nestručno pokuša da uništi gnijezdo – tada može doći do masovnog napada više stotina ljutih stršljenova, jer gnijezdo stršljena u septembru može imati i više hiljada jedinki – objašnjava dr Ćetković.
Više stotina žrtava
Dvije osobe su preminule u julu i avgustu u Srbiji od ujeda stršljenova, a više stotina je zatražilo medicinsku pomoć zbog otoka i drugih komplikacija. Vladan Marković (43), odbornik u Skupštini grada Užica, preminuo je početkom jula u selu Zlodol, gdje ga je izbo roj stršljenova. Početkom avgusta nastradao je i muškarac (69) iz Malog Požarevca, koga je ujelo pet stršljenova, a prošle godine je u avgustu preminuo i Nenad Stanković (47), iz Ostrožnje Donje, kada su ga izboli stršljenovi dok je obarao stablo u šumi. Najezda stršljenova registrovana je posebno na jugu Srbije, naročito u Blacu, Kuršumliji i Prokuplju. U Kuršumliji je za dva meseca registrovano 250 uboda, dok je u Domu zdravlja Blace u jednom danu šestoro pacijenata posetilo ljekara nakon ujeda.
Stradao dok je uklanjao gnezdo
Nišlija S. S. (78) nastradao je u četvrtak, oko 17 sati, dok je uklanjao gnijezdo stršljenova pored jedne vikendice u selu Gabrovac.
On je, kako se nezvanično saznaje, pronađen na zemlji pored vikendice bez znakova života, ali nije poznato da li je smrt nastupila usled pada ili usled uboda stršljenova.
– Sve je počelo tako što je S. S. pozvao vlasnik jedne vikendice nedaleko od manastira da mu pomogne da ukloni gnijezdo ovih opasnih insekata, koji su se izlegli u neposrednoj blizini kuće, jer je, navodno, imao iskustva u tom poslu. S. S. je došao sa merdevinama i počeo da uklanja gnijezdo, kada se u jednom trenutku roj stršljenova pojavio oko vikendice. Vlasnik vikendice se u strahu udaljio tridesetak metara kada je vidio da S. S. leži na zemlji i da se ne pomjera. Pozvao je Hitnu pomoć, čija je medicinska ekipa u 17.35 sati obavijestila policiju da imaju osobu koja je smrtno stradala i da ima povrede glave – kaže izvor Blica.
Za sada se ne zna da li je nesrećni čovek nastradao zato što su ga izboli stršljenovi, da li je pao nehotice pa zadobio fatalne povrede glave ili je umro od uboda stršljenova pa pao sa merdevina. O slučaju je obavješteno tužilaštvo, a uzrok smrti biće poznat tek poslije obdukcije.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu