Istina, odluka Ministarskog saveta OEBS-a od 7. decembra 2018. odnosila se, načelno, na sve članice ove evropske asocijacije, ali nezvanično, vlastima u BiH je upućena dobronamjerna sugestija da naročito obrate pažnju na ponašanje, kada je u pitanju sigurnost novinara i novinarki i sloboda javne riječi. Ipak, situacija se nije popravila. Naprotiv, nakon ove odluke, uslijedile su nove prijetnje i pritisci ne samo prema novinarima i medijima, nego i prema građanskim aktivistima i svima koji su se drznuli da javno iskažu mišljenje, drugačije od za vladajuće strukture “podobnog”.
Uz pritiske na novinare, svjedočili smo i zabrnama javnog okupljanja, hapšenju aktivista i žestokim policijskim akcijama, poput onih viđenih 25. i 30. decembra u Banjaluci na protestima grupe “Pravda za Davida”.
Medijska prava i slobode i sloboda javnog okupljanja i javne riječi su zajedničke, neodvojive vrijednosti i njihovo ugrožavanje je kršenje osnovnih ljudskih prava. Dakle, situacija je krajnje ozbiljna – ocjenjuje Dragana Dardić, izvršna direkorka Helsinškog parlamenta građana Banjaluka.
I dok iz evropskih institucija stižu sve jasniji signali da se BiH, koja se deklariše kao zemlja kandidat za EU, neće tolerisati kršenje osnovnih evropskih vrijednosti, na noge su se digle i domaće nevladine organizacije. Iz Sarajeva stiže godišnji izvještaj organizacije “Civil rajts defenders” (Branioci ljudskih prava) o javnim okupljanjima u BiH, kojim se upozorava na brojna kršenja prava građana, koji su se javno pobunili protiv samovolje moćnika. U fokusu ovog izvještaja su, između ostalog, protesti radnica u fabrike “Fortuna” iz Gračanice, policijska tortura prema ženama iz Kruščice koje su se pobunile protiv izgradnje male hidrocentrale u njihovom selu, te privođenje građana i novinara na protestima “Pravde za Davida” u Banjaluci.
Istovremeno, u Banjaluci aktivisti upozoravaju na sve veće pritiske na neistomišljenike u Republici Srpskoj.
– U posljednjih nekoliko mjeseci situacija u RS je postala nepodnošljiva za sve slobodomisleće građane. Od strane vlasti krše se osnovna ljudska prava i slobode, dok se u javnosti pojedinci i organizacije targetiraju kao “izdajice” i “strani plaćenici”, samo zato što traže da se poštuju i primjenjuju zakoni i Ustav Republike Srpske – poručio je Dejan Lučka, direktor Banjalučkog centra za ljudska prava.
Organizacije civilnog društva će sredinom aprila u Banjaluci predstaviti izvještaj “Civil rajts defenders”, te upozoriti na sve češće udare na medije i slobodu javne riječi. Očekuje se i potpisivanje javnog apela aktivista, profesora univerziteta i novinara, kojim će se upozoriti na rastuće pritiske.
Zakoni koji guše slobode
U izvještaju o javnim okupljanjima analizirani su i zakoni koji u BiH, na nivou kantona i entiteta, regulišu ovu oblast i ustanovljeno je da nijedan od tih zakona nije u skladu sa smjernicama OEBS-a. Posebno je zabrinjavajuće što se u Federaciji BiH i RS pripremaju novi, još restriktivniji zakoni.
Zakonodavci predlažu rješenja koja bi organizatorima javnih okupljanja nametnuli brojne obaveze i velike troškove, vezane za bezbjednost učesnika skupova, te ograničenja u pogledu vremena i mjesta njihovog održavanja. Cilj je, ocjenjuju aktivisti, da se građani odvrate od protesta.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu