Na prethodnim lokalnim izborima 2016. godine Bosna i Hercegovina je dobila 54 nova načelnika i gradonačelnika, od ukupno 140 koji su se birali, što znači da je svoje pozicije zadržalo njih čak 86, od čega je 57 u Federaciji BiH, a 29 u Republici Srpskoj.
Prema istraživanju Istinomjera, najduži staž na poziciji prvog čovjeka jedne lokalne zajednice u BiH ima načelnik Opštine Teočak, Tajib Muminović. On je na poziciji načelnika već 26 godina, tačnije od 1994. godine, a s obzirom na to da na ovogodišnjim izborima nema protivkandidata Muminović bi mogao dočekati i treću deceniju na čelu jedne od najmanjih opština u BiH.
Ali, nije on usamljen primjer. Već 23 godine na čelu Opštine Konjic je Emir Bubalo, koji se na toj funkciji nalazi od 1997. godine.
Nakon šest uzastopnih mandata Bubalo nije kandidat za načelnika Opštine Konjic na ovogodišnjim izborima.
U stopu ga slijedi Milan Radmilović, koji je već punih 20 godina na čelu Opštine Gacko. Radmilović očito ne namjerava da stane na tome, pa se kandidovao i na ovogodišnjim izborima, gdje će imati jednog protivkandidata za načelničku poziciju.
Sa samo jednom godinom manje načelničkog staža slijedi Jasmin Imamović, koji se na čelu Grada Tuzle nalazi već 19 godina – od februara 2001. godine. Imamović je i na ovogodišnjim izborima jedan od šest kandidata za gradonačelnika Tuzle.
Pored Imamovića, i načelnik Opštine Bratunac, Nedeljko Mlađenović, na vlasti je već 19 godina, a za ovu poziciju boriće se protiv dva kandidata i na ovogodišnjim izborima.
Već 19 godina načelničku funkciju obavlja i Vasilije Perić, prvi čovjek Ugljevika, koji će biti kandidat za načelnika te opštine i na ovim izborima.
Od 2004. godine, dakle punih 16 godina, na (grado)načelničkim pozicijama su i Ljubo Bešlić kao gradonačelnik Mostara, Nermin Ogrešević kao gradonačelnik Cazina, Milorad Simić kao načelnik Opštine Derventa, Hamdo Ejubović kao načelnik Opštine Hadžići, Stjepan Bošković kao načelnik Opštine Stolac, Mladen Krekić kao načelnik Opštine Modriča i Miro Kraljević kao gradonačelnik Širokog Brijega.
Ogrešević, Simić, Ejubović, Bošković i Kraljević kandidati su za ove pozicije i na ovogodišnjim izborima.
Na čelu Grada Doboja 16 godina bio je Obren Petrović – od 2002. do 2018. godine.
Nakon 15 godina i Mićo Mićić, gradonačelnik Bijeljine, i dalje ima namjeru da se zadrži na čelu ovog grada.
Trinaest godina na vlasti, odnosno od 2007. godine na čelu Opštine Novo Sarajevo, Grada Zvornika i Opštine Čelinac su Nedžad Koldžo, Zoran Stevanović i Momčilo Zeljković. Koldžo i Stevanović kandidati su za ove pozicije i na ovogodišnjim izborima.
Od 2008. godine na vlasti su i načelnici opština Bosanska Krupa, Stari Grad Sarajevo, Istočni Stari Grad i Lopare – Armin Halitović, Ibrahim Hadžibajrić, Bojo Gašanović, Rado Savić, te Muhamed Ramović kao gradonačelnik Goražda.
Namjeru da nakon dva mandata ostanu i dalje na čelu svojih opština imaju Semir Efendić, načelnik Opštine Novi Grad Sarajevo, Akif Fazlić, načelnik Opštine Ilijaš, Edin Smajić, načelnik Opštine Vogošća, te Milovan Bjelica, načelnik Opštine Sokolac.
Mogu dok god ih narod bira
Ovakva situacija proizilazi iz mogućnosti da pojedinac može biti izabran na poziciju načelnika ili gradonačelnika nebrojeno puta, sve dok dok ima podršku birača.
Na ovaj problem ukazao je i CCI još 2009. godine u okviru Projekta “Funkcija načelnika opštine u sistemu lokalne samouprave u BiH”, gdje je kao jedna od preporuka za unapređenje ukupne funkcionalnost rada lokalnih samouprava u BiH istakao i da bi zakonom trebalo “definisati ukupni mogući angažman pojedinca na funkciji načelnika, te to eventualno propisati u trajanju od dva uzastopna mandata”.
U martu 2018. godine tadašnji poslanik u Parlamentu Federacije BiH, Denis Grac, uputio je Prijedlog zakona o izboru, prestanku mandata, ograničenju kandidature, opozivu i zamjeni gradonačelnika gradova i načelnika opština u FBiH, a pomenuti prijedlog uključivao je i ograničenje mogućnosti reizbora za načelničke i gradonačelničke pozicije.
Grac je tada istakao “kako očekuje da njegov prijedlog pokrene širu debatu, kako bi promjene sistema izbora bile spremne za lokalne izbore 2020. godine”.
Teško do smjene
Ovaj prijedlog predviđa ograničenje kandidature na način da se osoba koja je već dva mandata uzastopno izabrana za gradonačelnika ili načelnika ne može kandidovati za treći mandat.
To će otvoriti prostor demokratizaciji jedinica lokalne samouprave u kojima su trenutno takve okolnosti da gradonačelnici i načelnici imaju takve resurse gdje teško dolazi do smjene vlasti.
Godinu dana kasnije, i poslanik Nezavisnog bloka u Parlamentu Federacije BiH Amer Obradović uputio je u parlamentarnu proceduru Zakon o izboru opštinskih načelnika i gradonačelnika u Federaciji BiH.
Ipak, do danas nije bilo zakonskih izmjena kada je u pitanju reizbor čelnika opština i gradova u BiH nakon dva uzastopna mandata, pa će tako veliki broj načelnika i gradonačelnika širom BiH da se kandiduje još jednom za pozicije koje obavljaju 8, 12, 19, a neki čak i 26 godina.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu