Prema istraživanju Instituta za društvena istraživanja iz Bijeljine, najjači lider u BiH je Milorad Dodik čija je popularnost prerasla njegovu stranku SNSD, pa se mnogi analitičari s pravom pitaju šta bi se desilo sa tom političkom partijom kada bi njen lider odlučio da je napusti.
S druge strane, najjača opoziciona partija SDS, koju proteklih mjeseci potresaju unutarstranački sukobi, prema istim istraživanjima još nije uspjela da se oporavi od odlaska njenog prvog lidera Radovana Karadžića, kojeg je Haški tribunal osudio na 40 godina zatvora zbog ratnih zločina.
Predsjednik Instituta za društvena istraživanja iz Bijeljine Drago Vuković ističe da je veoma interesantno pratiti odnos personalnog i političkog u strankama u BiH. On ističe da je Institut, na čijem se čelu nalazi istraživao nekoliko modaliteta o ulogama političkih lidera u strankama.
Imamo u osnovi dvije vrste lidera – mnogo jačeg od partije i slabog lidera u odnosu na stranku – kaže Vuković.
Sinergija
On ističe da su jaki lideri, koji su nadmašili svoju stranku, takozvani „narodni lideri“, koji imaju autoritet i nekakvu „čudnu“ sinergiju sa građanima.
– Takvih ima i u Srbiji i kod nas i to vrlo značajan broj – pojašnjava Vuković.
Ističe da postoje i interesni lideri koji svu svoju moć testiraju na strogo profilisanim interesnim ciljnim grupama i metodologijama, koje obezbjeđuju da oni imaju veoma jak uticaj, moć i slično.
– Trenutno je u RS, ali i BiH, najači Milorad Dodik koji je vrlo moćan politički lider. Svu svoju moć koju je izgrađivao kao predsjednik Vlade RS, a potom Republike Srpske i sada kao član Predsjedništva BiH, tačno je da ju je crpio iz jake partije, ali ne samo nje, već i iz neke svoje nadarenosti i nekog čudnog liderstva. Bilo bi vrlo upitno šta bi se desilo sa SNSD da nema Dodika. S druge strane, dok Dodik drži SNSD tu gdje jeste, jedna druga, nekada najveća i najmoćnija politička partija u RS, konstantno gubi svoj rejting. Riječ je o SDS koja pati od liderstva od odlaska Karadžića – navodi Vuković.
Prazan hod
Dodaje da se SDS trenutno nalazi u fazi potpunog nedostatka bilo kakvog liderstva.
Naš sagovornik ističe da trenutni predsjednik SDS Vukota Govedarica nije ni imao vremena da izraste u nekog jakog lidera, jer je ubačen u „igru“ u jednom vrlo kritičnom trenutku za SDS.
I dok SDS još traga za jakim liderom na nivou RS, Vuković ističe da je sasvim drugačija situacija u pojedinim lokalnim zajednicama gdje su se neki članovi ove stranke uspjeli nametnuti među građanima do te mjere da su čak prerasli i političku partiju iz koje dolaze.
– Postoje neki ljudi koji su se nametnuli i koji u narodu imaju veći uticaj od stranke. Takav je, naprimjer, slučaj u Tesliću gdje je trenutni načelnik Milan Miličević jači čak od svoje matične stranke SDS – smatra Vuković.
Smatra da je primjer za to činjenica da je Miličević pored svih političkih pritisaka, skupštinske većine koja mu je izglasala nepovjerenje, kao i pored jakog centra SNSD, ipak uspio da pobijedi na nedavnim izborima i održi se u fotelji načelnika.
– Taj čovjek je uspio s vrlo ubjedljivom većinom da pokaže da je vrlo važan čovjek. Mislim da je on jači u Tesliću od SDS. Ne treba se SDS zanositi da je ta stranka jaka u Tesliću. Da nema tamo Miličevića ne znam šta bi bilo sa SDS – kategoričan je Vuković.
Bijeljina i Doboj
Ističe da isto važi i za Bijeljinu gdje je njen prvi čovjek Mićo Mičić mnogo jači o SDS. Vuković to potkrepljuje podacima da je Mičić na izborima dobijao i do 35.000 glasova, dok je SDS istovremeno dobijao 15.000, ili gdje je Mičić dobijao 25.000, a stranka 12.000 glasova.
Slična situacija je i u Doboju gdje su pojedinci iz SDS prerasli tu stranku, uključujući dugogodišnjeg sad već bivšeg gradonačelnika i člana te partije Obrena Petrovića.
– Petrović je specifična vrsta lidera. On nije čovjek ideologije, niti neko ko je snagom ideologije postao moćan, ali je snagom nekog čudnog konektovanja s građanima, dobrog balansiranja sa drugim nacijama i etničkim grupama, uspio da se nametne – kaže Vuković.
On ističe da je specifično to što je Boris Jerinić, koji je bio Petrovićev zamjenik, a koji je izbačen iz SDS zajedno s njim, na nedavnim prijevremenim izborima ubjedljiivo odnio pobjedu i postao gradonačelnik. On je na tim izborima potukao svog bivšeg stranačkog kolegu i pokazao da se SDS zavaravao da je jak u tom gradu.
– Tako da je Doboj vrlo interesantan, od Garića pa do Jerinića – smatra Vuković.
Navodi da je Jerinić vjerovatno dobio mnogo glasova upravo ljudi iz SDS.
Ideologija
Kada se sve sabere i oduzme, Vuković ističe da je istraživanje koje su radili pokazalo da je kod nas na sceni novo stanje političkog sistema u kojem glasovi ideološke partije čak i ne postoje, ali postoje određeni jaki politički lideri.
U današnje vrijeme, kako ističe Vuković, potpuno je drugačija percepcija uloge partije, odnosno kako građani gledaju na nju i njenog lidera.
Politikolog Nebojša Tojagić saglasan je da ideologija više nije nešto po čemu bi se ljudi identifikovali iz prostog razloga jer u današnje vrijeme ne samo u BiH, već na čitavom prostoru Balkana, više nemamo ni klasičnu desnicu, ni klasičnu ljevicu.
I poslije Tita – Tito
Naš sagovornik ističe da su se sve stranke pomjerile ka centru, a onda se po potrebi iz tog centra miču ka desnici ili ka ljevici, u zavisnosti od toga kom dijelu populacije se obraćaju. Tojagić ističe da su stranke koje nemaju lidera koji nadilazi partiju i njene kapacitete, osuđene na propast.
– Jednostavno, i prije Tita, i nakon Tita, ostao je Tito. Bez obzira na to što nema Tita generalno svi očekuju neku jaku ličnost koja će svojim autoritetom, čak i sa štapom, nametati stavove koji će se poštovati – smatra Tojagić.
Ocjenjuje da tamo gdje ima mnogo demokratije i priče evidentno da nema lidera, a čim nema lidera nema ni rezultata.
Tojagić ističe da je na našim prostorima vidljivo da su neki lideri mnogo jači od svojih stranaka, te navodi da bi tako Dodik, kada bi danas preuzeo SDS, ta stranka vrlo brzo vratila izgubljenu slavu kod građana i već na sljedećim izborima odnijelapobijedu.
– Nije do stranke već do lidera. Morate računati na još jednu hipotetičku stvar, a to je šta bi bilo sa SNSD da nema Dodika. Mislim da bi ta stranka u toku jednog izbornog ciklusa nestala s političke scene BiH, isto kao što je Demokratska stranka u Srbiji nakon Đinđića krenula nizbrdo – kaže Tojagić.
Zamor liderstva
Komentarišući DNS, koja je nakon proteklih opštih izbora doživjela unutarstranačke turbulencije i cijepanje, Vuković ističe da su istraživanja koja je njegov Institut radio pokazala da je ta politička partija doživjela zamor liderstva.
– Odavno je primjećeno da Marko Pavić nije više suštinski kvalitetan lider DNS, iako je dugo vremena bio vrlo ugledan vođa i imao najjaču regionalnu stranku u BiH – ističe Vuković.
On kaže da Pavić nije najodgovorniji za trenutno stanje u DNS, već su drugi koalicioni partneri procijenili da jačanje te stranke nije dobro za koaliciju.
– Tu se Pavić nije dobro snašao nego je pokušao da stranku ojača s biznismenima i uglednim ljudima iz drugih stranaka, što mu se pokazalo kao kontraproduktivno. Najnovije cijepanje DNS je poruka Paviću da treba da ode s mjesta lidera – poručuje Vuković.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu