Kultura

Kratka istorija domaće pop muzike (9): Čitava planeta postaje jedno tržište (VIDEO)

Devedesete godine donijele su velike promjene u izgledu našeg svijeta, koji je od običnog, romantičnog starog, definitivno i zauvijek postao tehnosvijet.

FOTO: KIM STALLKNECHT/EPA

Novo digitalno doba je za svega jednu deceniju savladalo dotadašnje analogno, a otkriće Interneta jedna je od najvećih revolucija u svjetskoj istoriji. Ekspanzija kućnih kompjutera, kablovski televizijski operateri, multikulturalizam i alternativni mediji, izmjenili su način života većine ljudi koji su živjeli u velikim gradovima. Megaloposlisi tehnosvijeta donijeli su novu sajber kulturu, nove modne trendove poput grandža, rejva, hip hopa, tehno i dens muzike.

Neoliberalizam na velikim tržištima kapitala našao je plodno tlo na području digitalne nove realnosti. U okviru WWW (World Wide Web) čitava planeta postala je jedno tržište, a informacije svake vrste dostupne svima. Tehnologija se jako brzo razvijala tako da su brojni gadžeti brzo nestajali sa scene, jer su ih zamjenjivali savršeniji. Pejdžeri su nestali s pojavom mobilnih telefona, kasete su nestajale s pojavom kompakt diskova… Kućni kompjuteri, internet i mobilni telefoni potpuno su promijenili poslovni svijet.

U svijetu gdje su se neprekidno dešavala tehnološka čuda, u nekim dijelovima došlo je do raspada sistema. Ratna kriza u Iraku, pa potom u bivšoj Jugoslaviji, uzdrmala je svijet. Ratovi su na teritoriji bivše SFRJ trajali od 1991. do 1995, kada su okončani Dejtonskim sporazumom.

Sve je počelo sukobima na Kosovu i pokušajem tamošnjih separatista da proklamuju nezavisnu državu. Politička neslaganja lidera tadašnjih republika kulminiraju početkom devedesetih, dolaskom Slobodana Miloševića na vlast u Srbiji. Raspad Jugoslavije počinje 25. juna, kada su Slovenija i Hrvatska proglasile nezavisnost. Bitka oko otcjepljenja Slovenije trajala je deset dana, kada se Jugoslovenska narodna armija povukla sa te teritorije. Međutim tada je eskalirao rat u Hrvatskoj i u Bosni i Hercegovini.

Četiri godine je trajao krvavi rat, koji su konačno okončali mirovnim sporazumom lideri Slobodan Milošević, Franjo Tuđman i Alija Izetbegović.

Na tlu Balkana stvorene su nove, male države – Slovenija, Hrvatska, BiH. U okviru BiH stvorena su dva entiteta – Republika Srpska i Federacija BiH. Grad Sarajevo najviše je stradao u ratnim dejstvima u Bosni.

I poslije Dejtonskog sporazuma ujedinjene Srbija i Crna Gora nastavile su da se bore sa kosovskim separatistima, sve do 1999. godine, kada je, zbog rata na Kosovu, NATO alijansa bombardovala Srbiju. Srbija je zbog svoje politike bila suočena s brojnim ekonomskim udesima: početkom devedesetih dogodila se hiperinflacija, sankcije, a potom nemogućnost da se slobodno putuje i trguje. U novijoj srpskoj istoriji devedesete označavaju mračan period.

Sa Zapada je stizala elektro-pop i tehno muzika, a MTV je stvarao ikone novog materijalnog Tehnovijeta poput Madone. Pored Madone, svjetske megazvijezde bile su Britni Spirs, Kristina Agilera, “Spice Girls”.

Grandž pokret iz Sijetla proslavio je Kurt Kobejn i njegova grupa “Nirvana”.

Reperske zvijezde postaju Tupak Šakur, Notorijus Big, Dr Dre.

Alternativni američki rok imao je svoje kultne izvođače kao što su “Red Hot Chilli Peppers”, “Radiohead”, “R.E.M”, a ostrvski brit-pop heroje poput “Oasis”, “Pulp”,“Blur”, “Suede”.

Godine 1991. od side umire frontmen grupe “Queen” Fredi Merkuri. Opaka bolest označava da je došao kraj slobodnog seksa i oslobođenog libida prethodne tri decenije. Pripadnici LGBT populacije širom svijeta bore se za svoja prava, kao najugroženiji zbog bolesti side.

Dizajnirani kult rejvera promoviše širom svijeta tehno i haus muziku. “Leto ljubavi” na Ibici, koje je krajem osamdesetih promovisao DJ Pol Okenfold, prerasta u svjetski fenomen. Svuda niču di džejevi, a neki od njih postaju velike zvijezde. Tehno klupska scena nezamisliva je bez pametnih droga, posebno ekstazija, a umjetnici koji su značajni za ovaj pokret bili su Mobi, Bjork, Orbital, Prodidži…