Tokom aprilskog rata, naglašava istoričar iz Gradiške Bojan Vujčić, piloti Kraljevskog vazduhoplovstva su 1941. godine, nakon njemačkog bombardovanja Beograda, poletjeli sa aerodroma u Lijevče polju i uzvratili po ciljevima Trećeg rajha u Gracu i Mariboru.
– To je važan događaj o kojem se ovdje malo zna, osim u svjedočenjima starijih mještana. Postoji mnogo dokumenata koji jasno ukazuju da je osveta za Beograd značajan događaj srpskog vazduhoplovstva i uopšte naše istorije – kazao je Vujčić.
Naoružanje
Piloti Kraljevine Jugoslavije su 6. aprila 1941. godine bili stacionirani na vojnom aerodromu Rovine, navodi Aleksandar Ognjević, istoričar vazduhoplovstva i autor nekoliko knjiga na ovu temu.
– Vojno vazduhoplovstvo Kraljevine Jugoslavije imalo je u naoružanju 62 aviona “bristol blenhajm MK-1” i njima su bili opremljeni Prvi i Osmi bombarderski puk, te Jedanaesta izviđačka vazduhoplovna grupa.
Komandant Osmog puka Stanko Diklić je u skladu sa planom R-41, 6. aprila 1941. naredio da dva bombardera “bristol blenhajm” polete sa aerodroma Rovine, a za pratnju su im određena dva lovca tipa “hariken” sa obližnjeg aerodroma Aleksandrovac – kazao je Ognjević za Srpskainfo nakon snimanja prvih filmskih scena u Muzeju vazduhoplovstva u Beogradu.
Ognjević, koji je ovu tematiku detaljno istraživao u mnogim arhivama evropskih zemalja uključujući Njemačku i Austriju, smatra da su piloti, stacionirani na ratnim položajima u okolini Nove Topole, istinski heroji Aprilskog rata.
Zaboravljeni heroji
Istoričar i pukovnik avijacije Dragan Krsmanović kazao je da su mnogi heroji tog vremena nepravedno zapostavljeni, a time i zaboravljeni.
– Svakako da se među heroje mogu i moraju svrstati piloti Četvrtog lovačkog i Osmog bombarderskog puka koji su 7. i 8. aprila 1941. godine dejstvovali po ciljevima Trećeg rajha u Austriji. Ovo je važna godina, jer se navrašava osam decenija od tih događaja i sve, ukoliko ne spriječimo, potonuće u zaborav – kazao je Krsmanović, jedan od filmskih sagovornika.
Major Draško Živković, načelnik Muzeja vazduhoplovstva, ustanove gdje su snimljene prve filmske scene i izjave, pohvalio je inicijativu iz Gradiške i Republike Srpske za snimanje filma o pilotima Kraljevine Jugoslavije.
– U Muzeju čuvamo primjerke tipova aviona koji su učestvovali u borbama u Lijevču, ali to nije dovoljno da bi sačuvali s,ećanje. Ukoliko ne snimamo filmove i ne pišemo knjige, usmeno predanje će da se izgubi, da nestane, jer ono nije vječno. Zato ustanova kojom rukovodim će tokom snimanja filma i kasnije, dati punu podršku vašim aktivnostima – kazao je major Živković koji je ugostio filmsku ekipu iz Gradiške.
Planovi za jubilej
Bojan Vujinović, direktor Zavičajnog muzeja kaže da će film biti premijerno prikazan u Novoj Topoli, početkom aprila ove godine. Predstoji još nekoliko dana snimanja koja uključuju i naracije glumaca Zlatana Vidovića.
U okviru obilježavanja osamdeset godina od akcije srpskih pilota biće predstavljena knjiga “Ratni dnevnik” Aleksandra Ognjevića, te tematski prilagođena izložba slika Slobodana Vidovića.
Planirana je i stalna postavka arhivskih fotografija i dokumenata o vazduhoplovstvu Kraljevine Jugoslavije, nedavno renoviranom Domu kulture u Novoj Topoli.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu