U Centralnoj banci BiH kažu da je evro tokom ove godine značajno pao u odnosu na američki dolar.
– Kao i uvijek, radi se o spletu različitih uticaja, ali jedan od glavnih je mnogo naglašenije i ranije zaoštravanje monetarne politike u SAD u odnosu na evrozonu. Krajem 2021. godine evro je vrijedio oko 1,16 dolara, dok je sada na nivou od oko 0,98 dolara, što govori o deprecijaciji od skoro 15 odsto u relativno kratkom periodu od devet mjeseci. Sadašnji kurs evra prema dolaru je na najnižem nivou od uvođenja evra – naglašavaju za Srpskainfo u CB.
Ovakva situacija se, kako kažu u Privrednoj komori Srpske, negativno odražava i na našu privredu.
– Problem je što mnoge berzanske robe možemo da nabavimo samo na svjetskom tržištu, gdje se cijene formiraju u dolarima. To naše privrednike dovodi u veoma nezgodan položaj, jer mi određene sirovine ili uopšte ne proizvodimo, ili ih proizvodimo daleko manje od naših potreba. Primjera radi, Kina je jedan od najvećih dobavljača svjetskih sirovina, gdje se cijene i dalje obračunavaju u dolarima – kaže za Srpskainfo portparol ove komore Vladimir Blagojević, koji podsjeća da smo mi mala i uvozno zavisna ekonomija.
– Situacija je takva da za istu količinu novca ne može da se kupi ista količina robe kao prije pola godine. A skuplja kupovina sirovina, direktno se odražava na ukupnu cijenu poslovanja i konkurentnost naših proizvoda. To bi moglo uticati na poskupljenje roba i u narednom periodu. Dakle, pad evra u odnosu na dolar negativno se odražava i na poslovanje naše privrede i na građane – poručuje Blagojević.
U Udruženju banka BiH ističu da će tako biti sve dok traje rat u Ukrajini, te da će se i nakon njega osjećati posljedice po Evropu.
– A cijela Evropa ima negativne efekte tog rata, pogotovo razvijene zemlje, što se u njihovim privredama osjeća na padu evra. S druge strane, Amerika je na dobitku, jer se kod njih ništa ne događa. Daju svoje resurse kako bi ojačali svoju industriju što se, normalno, reflektuje na omjer dolara i evra. Ako se ovako nastavi, razlika između ovih valuta će biti još veća, sve dok se ne završi rat, te još jedno vrijeme dok se privrede razvijenih evropskih zemalja ne vrate u kolotečinu i ne počne rast realne proizvodnje, period realnih cijena i, samim time, jačanja evra u odnosu na dolar – objašnjava za Srpskainfo direktor ovog udruženja Berislav Kutle.
Naglašava da ćemo, međutim, taj period, nažalost, čekati još najmanje godinu dana.
– Što se tiče BiH, mi imamo karensi bord i fiksni omjer evra i marke i teoretski nam se ništa ne događa, jer taj omjer ostaje isti. Ali, jasno je da mi gubimo, jer kad je evro loš, onda je i naša marka indirektno loša. Na gubitku smo, jer je naša valuta vezana uz evro, koji u odnosu na dolar slabi. Posljedice tog rasta dolara i slabljenja evra mi indirektno osjećamo, jer smo vezani za evro. Na udaru su i svi oni koji izvoze, posebno na dolarsko tržište. U ovoj krizi, poskupjeli su nafta, plin, žitarice, a inflacija kod nas je skoro 20 odsto. Dakle, pad vrijednosti evra za 20 odsto se mora negativno odraziti i na stanovništvo i na privredu – kaže Kutle.
Ekonomista Slaviša Raković ističe da bi ova situacija mogla i brže da se završi, odnosno da je ovo jedno privremeno stanje.
– Kad Evropska centralna banka postepeno prilagodi kamatne stope, biće smanjena podivljana tražnju za dolarom na svjetskom tržištu. Takođe, ovo nije prvi put da evro značajno pada u odnosu na dolar, a sličnu situaciju imali smo početkom dvijehiljaditih godina. Što se tiče refleksija po nas, mnoge robe, a prije svega energenti, na svetskoj berzi se nabavljaju u dolarima, a većina spoljne trgovine zasnovana je na evru. Takođe, onaj dio javnog, pa i privatnog duga, koji je u dolarima, više opterećuje one koji ga vraćaju – kaže za Srpskainfo Raković.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu