Društvo

Kancerogeno dejstvo inflacije: Cijene nerealne i špekulativne

Inflacija koja je veća od deset odsto, a negdje preko 15 odsto, djeluje kancerogeno. Pothranjuje sama sebe jer se stvaraju inflatorna očekivanja.

Kancerogeno dejstvo inflacije: Cijene nerealne i špekulativne
FOTO: MIOMIR JAKOVLJEVIĆ/RINGIER

Ovo za Srpskainfo kaže Milenko Krajišnik, predsjednik Fiskalnog savjeta Republike Srpske.

Inflacija u Republici Srpskoj prešla je ovaj prag, a septembarska godišnja stopa inflacije je 16,1 odsto. Stopa inflacije bez hrane je 7,9 odsto, a bez goriva iznosi 12,8 odsto. Upravo ovo pokazuje koliko je poskupljenje hrane građane dodatno osiromašilo i da ljudi sve teže zadovoljavaju osnovne životne potrebe.

Milenko Krajišnik
FOTO: DEJAN BOŽIĆ/RAS SRBIJA

Krajišnik, koji je i dekan Ekonomskog fakulteta Banjaluka, za Srpskainfo na primjeru objašnjava kako to sada izgleda u praksi sa ovom stopom inflacije.

– Recimo, trgovac kupi robu po 10 KM i nakon izrađene kalkulacije troškova trgovine i marže, prodaje je po 14 KM. Međutim, zbog stalnog rasta cijena, trgovac očekuje da sljedeću nabavku neće moći nabaviti bez 15 KM i onda je on, uprkos tome što je zaradio 4 KM na kalkulaciji, svejedno u gubitku jer ne može da nabavi istu količinu robe. Potom, trgovac odmah ukalkuliše i buduća kretanja pa ne prodaje za 15 već za 18 KM – ilustruje Krajišnik. Kada svi to urade, iako ne postoji stvarni troškovni razlog za povećanje cijena nego percepcijski, onda ta spirala počinje sama sebe da gura.

– To imamo sada u praksi. U takvim okolnostima, distributivni lanci, a posebno se veliki međunarodni trgovci bave špekulativnim radnjama. Poskupljuju i ono što ne treba da poskupi jer su u prilici da ostvare veće profite – napominje Krajišnik.

On ocjenjuje da se protiv špekulativne inflacije mora boriti, ali da mala društva poput Republike Srpske imaju malo instrumenata za to.

REAKCIJA DRŽAVE

Republika Srpska je uvozno orjentisana zbog čega su institucijama ruke gotovo vezane u smislu određivanja cijena. Međutim, može da djeluje na sopstvene proizvode poput električne energije i drugih resursa među kojima su šumski drvni sortimenti. Upravo je Vlada RS prošle sedmice limitirala cijenu peleta na 561 KM jer su proizvođači povećali cijenu i za više od 100 odsto u odnosu na prošlu sezonu.

Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu