To je posebno vidljivo u većim gradovima, u kojima je narod očito željan promjena, pa je s trona “zbacio” one koji su godinama bili na čelu njihovih lokalnih zajednica, a povjerenje dali onima na koje “suparnička strana” nije računala kao na konkurenciju.
Od Sarajeva, preko Banjaluke, Bijeljine, Prijedora, Broda, Dervente i drugih, građani su napravili potpuni politički zaokret, dajući prednost onima koji su do juče bili opozicija u njihovoj lokalnoj zajednici.
U nekim opštinama/gradovima građani su prednost davali čovjeku, a ne stranci, dok je u drugim lokalnim zajednicama stranka bila jača od pojedinca.
Tako su u mnogim gradovima, poput Zenice, Bihaća, Srebrenika, Bratunca i drugih, građani prednost dali nezavisnim kandidatima u odnosu na one iza kojih su stajale velike i već tradicionalne stranke.
I dok neki sabiraju gubitke, drugi bilježe dobitke.
Pobjede i porazi
Bilo kako bilo, jedno je sigurno, a to je da su na ovim izborima svi profitirali, ali i da niko nije profitirao. Neki su dobili na Drini, a izgubili na ćupriji, dok su drugi, pak, dobili na ćupriji, a izgubili na Drini.
Tako su velike stranke, poput SNSD, na ovim izborima dobili (grado)načelnike u 42 lokalne zajednice, među kojima i one u kojima nikada nisu bili vlast, ali su izgubili neke gradove u kojima su suvereno vladali godinama, poput Banjaluke, Dervente, Broda, Modriče.
Isto je prošla i SDA, koja je izgubila Sarajevo i brojne opštine i gradove u kojima su suvereno vladali decenijama, ali su po broju odborničkih mandata i dalje najjača stranka u Federaciji.
SDS je zadržala neke gradove, poput Bijeljine i Teslića, i osvojila još neke u kojima nije bila na vlasti godinama, ali je s druge strane doživjela pad od više od pet odsto u odnosu na izbore ranije.
Prednost mlađima
DNS je nakon 16 godina vladavine u Prijedoru doživio poraz od SNSD, dok je u Gackom nakon 20 godina neprekidne vladavine Milana Radmilovića (64) iz SDS pobjedu ovaj put odnio duplo mlađi, doktor Ognjen Milinković (37) iz SNSD, koji je inače novo lice u politici u Srpskoj.
U Bratuncu je nakon 19 godina vlasti Nedeljka Mlađenovića (61) iz SNSD pobjedu odnio pravnik Srđan Rankić (43), koji je nastupao kao nezavisni kandidat.
I nisu ovo jedini gradovi u kojima je došlo do preokreta, a gdje su vlast u svoje ruke preuzeli mnogo mlađi i u nekim slučajevima nepoznati političari.
U Derventi je tako pobijedio profesor Vlado Kovačević (44) iz SDS, koji je sa trona skinuo Milorada Simića (69) iz SNSD, nakon što je 16 godina bio načelnik te opštine.
Šta je presudilo?
U Brodu je pobijedio SDS-ov Zoran Vidić (35), kojem je protivkandidat bio Ilija Jovičić (70) iz SNSD, koji je u prethodna dva mandata vodio tu opštinu.
I novi načelnik Modriče nije stariji od 40 godina. Riječ je o advokatu Jovici Raduloviću (37), koji je odnio ubjedljivu pobjedu u trci sa još tri kandidata, čime će nakon 16 godina vladavine Mladena Krekića iz SNSD prvi čovjek opštine biti iz SDS.
Pobjednik izbora u Bijeljini je mladi doktor Ljubiša Petrović (32), skinuvši sa trona Miću Mićića (64), koji je na čelu tog grada bio 15 godina.
Još jedan mladi političar odnio je pobjedu, a riječ je o Drašku Stanivukoviću (27), koji je prvi opozicioni gradonačelnik nakon 22 godine vladavine SNSD u Banjaluci.
Ovakvih primjera ima još u Bosni i Hercegovini, a da li je na izborima u ovim lokalnim zajednicama presudila mladost ili su građani prosto željeli da kazne one koji su godinama vodili njihovu lokalnu zajednicu, ostaje da se vidi.
Rast malih stranaka
Ovi izbori, osim što su pokazali da građani žele promjene, na površinu su izbacili i činjenicu da su mnoge male stranke profitirale na uštrb velikih.
U Federaciji, posebno u najvećem gradu BiH – Sarajevu, tako su na izborima trijumfovale stranke poput Naroda i pravde i Naše stranke u odnosu na SDA i DF.
S druge strane, u Srpskoj, posebno u Banjaluci, primjetan je rast SPS, Ujedinjene Srpske i Pokreta za Banjaluku, u odnosu na SNSD.
Da li su ovi izbori znak da velike partije u BiH trebaju da razmišljaju o određenoj reformi unutar svojih redova, odnosno mijenjanju nekih tradicionalnih i ustaljenih praksi, ili u suprotnom rizikuju urušavanje svojih stranaka?
Provjetravanje redova
Sociolog Vedran Francuz kaže za Srpskainfo da je nesumnjivo da velike stranke moraju “provjetriti” svoje redove i napraviti temeljnu rekonstrukciju.
– Građani su u brojnim gradovima dali prednost novim i mlađim političarima u odnosu na “staru” garnituru, koja je godinama vodila njihovu lokalnu zajednicu. To je znak da su ljudi željni promjena. Građani su dali šansu novim licima, od kojih očekuju da donesu promjene, a ne da budu uljuljani kao stariji političari i drže društvo u nacionalnom naboju – ističe Francuz.
Dodaje da je vrijeme da političke elite u BiH shvate da građani žele novu generaciju političara, oslobođenu okova prošlosti, komunizma ili posljednjeg rata, te da je to jedan od odgovora zašto su prednost dali mladim kandidatima u odnosu na one iskusne, koji su u svojim rukama godinama držali uzde vlasti u njihovim lokalnim sredinama.
Počeli da biraju
Politički analitičar Vehid Šehić smatra da su se građani probudili jer im je dosta “starih” lica i nepoštivanja. Shvatili su, ističe on, da imaju veliku moć u svom glasu da promijene stvari.
– Očito je da su promjene počele iz velikih gradova. Možemo slobodno reći da su građani konačno počeli birati, a ne glasati. Jako je dobro što se ovo desilo, jer stranke koje zagovaraju podjele i drže narod u strahu sada imaju adut manje za tako nešto, jer vide da je narodu dosta jedne te iste priče. Ako se ne opamete, ovo bi mogao biti početak njihovog silaznog političkog puta i odlaska s političke scene u BiH – zaključio je Šehić.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu