U Izvještaju se konstatuje da su bez Savjeta ministara na čekanju vitalni infrastrukturni projekti, kao što je, na primjer, izgradnja auto-puta Beograd-Sarajevo, te podsjeća da je EU jasno rekla da nivo BiH ne može napredovati na putu evropskih integracija dok novi Savjet ministara ne bude formiran.
Blokada je dovela do apsurdnih i neustavnih situacija. Pet ministara (u Savjetu ministara) iz prethodnog izbornog ciklusa, koji sada rade u tehničkom mandatu, položili su svečanu zakletvu kao članovi novih parlamenata. Predsjedavajući Savjeta ministara u tehničkom mandatu je istovremeno i predsjedavajući Predstavničkog doma u parlamentu BiH. Time je narušeno načelo podjele vlasti, koje je fundamentalno za vladavinu prava, koju nalaže član 2 Ustava – naglašava se u ovom dokumentu.
Uprkos neustavnoj centralizaciji nemalog broja nadležnosti od visokog predstavnika, u Izvještaju se navodi da ih je većina ostala na entitetskom nivou, te da, uprkos blokadi SDA kojom je paralizovan nivo BiH, Republika Srpska funkcioniše normalno i ta paraliza ne utiče na svakodnevno pružanje usluga građanima Republike Srpske.
Napominjući da kontinuirana blokada formiranja Savjeta ministara od SDA, koja traje nešto više od godinu dana nakon izbora, naglašava potencijal za hroničnu disfunkciju vlasti na nivou BiH, u 22. Izvještaju Vlade Srpske se navodi da je Ustav BiH pokušao da svede na minimum štetu koju bi takva disfunkcionalnost mogla prouzrokovati tako što je većinu nadležnosti povjerio entitetima.
– U godinama nakon Dejtonskog sporazuma, dva entiteta, često pod ogromnim pritiskom visokog predstavnika, postigla su nekoliko političkih sporazuma u kojima su dali saglasnost da BiH vrši dodatne nadležnosti. U svjetlu disfunkcionalnosti nivoa BiH, čiji je primjer blokada formiranja novog Savjeta ministara od SDA, prirodno je da entiteti preispitaju da li je praktično i poželjno da i dalje budu saglasni da nivo BiH vrši nadležnosti koje joj nisu povjerene Ustavom BiH – ističe se u Izvještaju.
Povlačenje entiteta iz jednog ili više političkih sporazuma, koji se ponekad nazivaju međuentitetski sporazumi o prenosu nadležnosti, kojima je BiH data dozvola da obavlja dodatne nadležnosti bilo bi u okvirima njihovih zakonskih prava.
Međusobna prava i obaveze entiteta uređeni su Dejtonskim sporazumom, uključujući Ustav BiH. Kao što je Ustavni sud BiH potvrdio, sporazum o prenosu nadležnosti nije amandman na Ustav BiH, već politički dogovor koji ni na koji način ne mijenja ni Ustav ni Dejtonski sporazum.
– Sporazum ne može da donese trajnu promjenu ustavne strukture BiH. Ustavni sud BiH 2006. godine pravilno utvrđuje da međuentitetski sporazumi nisu dio Ustava BiH, te da Sud nema nadležnost da utvrđuje da li mu je osporeni akt suprotan. Kao što jedan entitet može dati saglasnost na nadležnost BiH nad određenim pitanjem, tako je može i povući – pojašnjava se u ovom dokumentu.
Osim donošenja ustavnog amandmana u ovom procesu, nijedan političar, nijedna vlada ili zakonodavac u BiH nema pravo da unosi promjene u nadležnosti nivoa BiH koje bi bile obavezujuće po buduće političare, vlade ili zakonodavce. Član 1 Ustava kaže da će BiH “funkcionisati u skladu sa vladavinom prava”, a ne vladavinom čovjeka. Stavovi političara ne utvrđuju ustavne nadležnosti različitih nivoa vlasti u BiH, to čini Ustav.
U tekstu se podsjeća da Ustav BiH kaže da “sve vladine funkcije i ovlašćenja, koja nisu ovim ustavom izričito data institucijama BiH, pripadaju entitetima”.
– Sigurno je da nadležnosti koje BiH preuzme po osnovu sporazuma nisu “ovim ustavom izričito date institucijama BiH”. Dakle, takve nadležnosti, sa stanovišta Ustava, i dalje “pripadaju entitetima”. Entiteti bi opravdano mogli da se povuku iz sporazuma zato što je njihova saglasnost iznuđena prisilom i prijetnjama od spoljnih sila. Univerzalno načelo prava je da sporazum zaključen pod prisilom može da poništi strana nad kojom je prisila izvršena – naglašava se u Izvještaju.
Iz Vlade naglašavaju da je Republika Srpska saglasnost na sporazume često davala pod ogromnim pritiskom i prijetnjama visokog predstavnika, te da je u vrijeme zaključivanja ovih sporazuma, visoki predstavnik rutinski vansudski kažnjavao javne funkcionere, naročito srpske zvaničnike, koji se ne bi povinovali njegovoj volji.
U tekstu se navodi da su političari iz Republike Srpske pristali i glasali za reforme (Uprave za indirektno oporezivanje) pod ogromnim pritiskom nekadašnjeg visokog predstavnika Pedija Ešdauna, te ukazuje da je Nezavisna sudska komisija, tijelo koje je formirao visoki predstavnik, u svom finalnom izvještaju priznala da su pregovori o davanju saglasnosti na prenos nadležnosti Visokom sudskom i tužilačkom savjetu “često bili uspješni tek nakon intenzivnog pritiska sa visokog nivoa”.
– Istorijski zapisi jasno pokazuju da je saglasnost političara iz Republike Srpske na sporazume bila rezultat prisile od neizabranih spoljnih sila. Dakle, s obzirom na defekt u njihovom formiranju od samog početka, bilo bi potpuno opravdano da se Republika Srpska povuče iz sporazuma. Načelo je i međunarodnog i domaćeg ugovornog prava da jedna strana može da se povuče iz ugovora ukoliko dođe do fundamentalne promjene u okolnostima u kojima su strane izvorno dale saglasnost na sporazum. Republika Srpska nema obavezu da nastavi da poštuje sporazum koji se ne sprovodi kako je dogovoreno – ističe se u ovom izvještaju.
U zaključku 22. Izvještaja naglašava se da se Republika Srpska nada da će sve strane u BiH i članovi međunarodne zajednice poštovati Dejtonski sporazum, uključujući ustavno uređenje BiH, te da Republika Srpska ostaje opredijeljena ne samo za Dejtonski sporazum, nego i budućnost BiH kao članice EU.
– Međutim, da bi se BiH kretala ka tom cilju, Kancelarija visokog predstavnika treba da bude zatvorena, a SDA mora prestati sa svojim ucjenama i omogući sprovođenje rezultata izbora iz oktobra 2018. Republika Srpska je uvjerena da BiH može uspjeti i napredovati ako se Dejtonski sporazum bude poštovao – ističe se u zaključku 22. Izvještaja Vlade Republike Srpske.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu