Ljudi iz stare američke administracije i britanske Ambasade hodaju po BiH i ljude koji su na listama, čak i iz SNSD-a, ubjeđuju za neke druge aranžmane, a nekima i prijete. Tačno znam i kome to rade. Prijete ljudima, kažu – ukoliko ne bude ovako ponašanje, mi ćemo obezbijediti da vas procesuiraju u Sudu i Tužilaštvu BiH za učešće u ratu – istakao je Dodik.
On je rekao da Srpska “izlazi sa papirima o tome”, te je zahvalio predsjedniku Srbije Aleksandru Vučiću što je ponovo “vratio tu temu stranog miješanja, jer je tačna”.
Da li se i u kojoj mjeri stranci miješaju u izbore u BiH – u političkim strankama u Republici Srpskoj vladaju oprečni stavovi, zavisno kom bloku pripadaju.
Više načina
Član Glavnog odbora i Političkog savjeta SNSD Srđan Mazalica smatra da strane zemlje i njihove ambasade mogu na razne načine da utiču na izbore u Republici Srpskoj.
– To, recimo može biti finansijski uticaj, putem novca koji se usmjerava medijima i nevladinim organizacijama u RS i BiH i putem raznih organizacija, poput USAID. Takođe opštinama, strankama i drugim političkim i nepolitičkim subjektima i pokretima, kroz finansijsku podršku za razne vidove podsticaja i infrastrukturne projekte, te kroz obučavanje nevladinih organizacija i opozicionih političkih subjekata, ustupanje informacija i usluga obavještajne prirode, ali i razne vidove opstrukcija i pritisaka na vladajući blok. Moguć je i uticaj na pravosuđe, odnosno Sud i Tužilaštvo, institucije u kojima su radili i ostvarivali uticaj na dnevnom nivou predstavnici pojedinih stranih ambasada, kroz uslovljavanje političkih predstavnika, privrednika i drugih uticajnih pojedinaca – podrškom za opozicione stranke i kandidate, a protiv vladajućeg bloka u RS – navodi Mazalica.
Teze bez osnova
S druge strane, poslanik PDP Perica Bundalo smatra da teze o mogućem uticaju stranaca na izbore u BiH – ne stoje.
– Mislim da je sva ta priča u funkciji nekih dnevno-političkih događanja i same kampanje. Moje mišljenje je da je u narodu sazrelo da se nešto mora mijenjati u RS i BiH. To će prelomiti izbore. Sve druge su samo teze koje su bez osnova – kaže Bundalo.
On smatra i spekulacijama informacije da bi poslije izbora moglo da bude protesta i nereda.
– Stav Saveza za pobjedu je mir i dostojanstvo i u kampanji i na dan izbora i nakon toga, kada bude konstituisanje i primopredaja vlasti. Nikakve revolucije ne dolaze u obzir. Interes je opozicije da izlaznost na izbore bude što veća, kao što je interes vlasti da izlaznost bude što manja. U tom kontekstu možda treba i posmatrati ovu izmišljenu tezu o uticaju stranaca, da se obeshrabe oni koji su neopredjeljeni i koji razmišljaju o tome da ne izlaze na izbore i iskažu svoj stav – kaže Bundalo.
Portaprol SP Srđan Todorović smatra da su građani Srpske dovoljno svjesni da mogu donijeti prave odluke i da ničiji uticaji, pa ni međunarodnog faktora, “koji su očigledni”, neće se odraziti na građane da donesu odluke u tom smjeru.
– Očigledno je da postoji pokušaj uticaja na javnost putem nekog dijela nevladinog sektora i dijela medija i to nije ništa novo što se dešava u izbornom procesu. Ali, mi cijenimo da politička borba treba da se odvija između nas, političkih predstavnika koji nudimo svoje politike građanima i da građani biraju bez pritisaka koji se pokušavaju napraviti sa strane – ističe Todorović.
Vukojević: Besmislene priče
Ako stranci žele da utiču, to se ne može raditi na način kako to ljudi očekuju – sada će da organizuju proteste, nemire ili bojkote. Mislim da je to potpuno besmislena priča. Ono kako oni utiču jeste preko neke „meke“ moći, da daju podršku nekome ili je oduzmu ili da osuđuju nekoga. Na taj način imaju indirektan uticaj, kaže komunikolog Borislav Vukojević.
On dodaje da se u svakom izbornom procesu dešavaju priče o uticaju stranaca, ali da formalno-pravno gledajući oni ne mogu da utiču a da javnost to ne sazna.
– Mislim da je od uticaja u smislu nekakvih hakera i špijuna, filtriranih u institucije, samo priča koju vladajuća struktura voli da plasira. Mislim da to nije izvodivo. Naravno da će do kraja kampanje biti pokušaja političkih spinova poput onih da stranci čekaju da otmu kamione sa glasačkim listićima ili tako nešto. Međutim, ta priča se treba spustiti na realne osnove i posmatrati ih u smislu nekih diplomatskih i protokolarnih podrški, odnosno pohvale nekom političaru, navijanje za neku stranku i otvorene podrške, kao što to, recimo, radi novi britanski ambasador, koji bira stranke i političare kojima javno i preko društvenih mreža u javnosti daje podršku. S druge strane, ostale ne kritikuje imenom, nego ih navodi preko politika koje zastupaju. Tu treba tražiti taj indirekitni uticaj. Sve ostalo nema nekog posebnog efekta – zaključuje Vukojević.
Gojković: Srbija se ne miješa u izbore
Srbija se ne miješa u izbore na teritoriji Republike Srpske, pa se tako ne miješa ni u izbore na teritoriji BiH, rekla je predsjednik Skupštine Srbije Maja Gojković nakon sastanka sa predsjednikom Skupštine Republike Srpske Nedeljkom Čubrilovićem u Beogradu.
Gojkovićeva je rekla da je izjava predsjednika Srbije Aleksandra Vučića o tome da će iznijeti podatke o miješanju određenih stranih obavještajnih službi u izbore bila vrlo jasna.
– Sačekaćemo da on iznese relevantne podatke koje ima. Ono što Srbija radi na teritoriji Republike Srpske, to je sigurno pomoć da život u tom entitetu BiH bude bolji – rekla je Gojkovićeva.
Ona je dodala da, pomažući Republici Srpskoj, Srbija sigurno pomaže i čitavu BiH.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu