Ovaj udžbenik iz školskog programa Kraljevine Jugoslavije koristili su Bursaćevi preci, najviše otac Đurađ, koji je rođen početkom prošlog vijeka, a umro 1959.
Izdavač je knjižarnica Tome Jovanovića i Vujića na Zelenom vencu. Osim obimnog gradiva o ekonomskim, političkom i društvenom položaju tadašnje države, u udžbeniku su 144 karte, dijagrami, skice i fotografije čiji je autor profesor T. Radivojević, pomoćnik ministra prosvjete u penziji.
Renovirajući staru kuću pronašao sam udžbenik požutjelih, pohabanih korica i stranica. Mnoge lekcije su posebno označene, pasusi podvučeni grafitnom olovkom, važni podaci zaokruženi i uz to poneko đačko ime. Evidentno je da su učenici generacije moga oca bili marljivi, a učitelji strogi, da su insistirali na znanju – zaključuje Boško Bursać prelistavajući lekcije i poglavlja o međunarodnom položaju Jugoslavije, privrednim odlikama, poljoprivredi, saobraćaju, banovinskim putevima prvog i drugog reda te državnim drumovima, hidrologiji, klimi i klimatskim promjenama.
– Nekoliko puta pročitao sam ovaj udžbenik koji u meni budi jake emocije na oca, ali i državu, Kraljevinu Jugoslaviju. Po mnogo čemu udžbenik je poučan i svjedoči o dometima u mnogim oblastima, državi koja je po svemu bila ravnopravan dio Evrope i svijeta – smatra Bursać.
Svoje impresije dijeli s drugima, prvenstveno komšijama i poznanicima.
– Zadivljen sam podacima o razvijenom vazdušnom saobraćaju i telekomunikacijama, što je opisano u „Jugoslaviji“. Zanimljiv je podatak da je 1937. ova dražava položila 2.500 kilometara podmorskog kabla od Igala do Tunisa i Francuske. Ukupna dužina kablovske veze između Beograda i Pariza, zajedno sa kopnenin dijelom, iznosila je 4.000 kilometara – priča Bursać pozivajući se na značajna mjesta iz udžbenika.
Državno uređenje i kraljeve nadležnosti takođe zauzimaju jedno od ključnih pogljavlja izučavanih u školi. Po pitanju državnog uređenja, prema Ustavu od 3. septembra 1931, navedeno je da zakonodavnu vlast vrše kralj i Narodno predstavništvo zajednički, a u banovini Hrvatskoj i hrvatski ban. Izvršnu vlast vrši kralj preko odgovornih ministara i hrvatskog bana, a sudsku vlast sudovi u ime kralja.
Kralj proglašava zakone, postavlja državne činovnike i daje vojne činove, ordenje i druga odlikovanja. On je zapovjednik vojne sile. Kralj predstavlja državu u svim njenim odnosima s drugim državama, oglašava rat i zaključuje mir, ima pravo da raspusti Narodnu skupštinu, hrvatski Sabor i naredi nove izbore. Kraljeva ličnost je neprikosnovena.
Kralju se ne može ništa u odgovornost staviti niti može biti tužen. U Kraljevini Jugoslaviji vlada Kralj Petar Drugi iz dinastije Karađorđevića. Ali kako je on maloljetan, u njegovo ime zemljom upravljaju 3 namjesnika – knez Pavle Karađorđević, doktor Radenko Stanković i doktor Ivo Perović.
U vrijeme Kraljevine Jugoslavije, ukazuje Bursać na sadržaj starog udžbenika, Beograd je prema popisu od 31. marta 1931. imao 242.000 stanovnika, Zagreb 235.000 stanovnika, Sarajevo i Skoplje po 80.000, Ljubljana 70.000, Novi Sad 64.000 stanovnika, a Banjaluka 25.000 stanovnika.
Agrarna reforma
Ministarski savjet već trećeg mjeseca po ujedinjenju propisao je odredbe za agrarnu reformu. Ukinut je i zabranjen kmetovski odnos u BiH i čivčijski odnos u Srbiji i Crnoj Gori. Izuzeti su mnogi veliki posjedi i razdijeljeni zemljoradnicima bez zemljišta.
Prvenstvo pri ovoj diobi imali su invalidi, udovice i siročad ratnika, vojnici i dobrovoljci koji su se borili za oslobođenje i ujedinjenje naroda. Tadašnja Jugoslavija je u svijetu bila druga po proizvodnji kukuruza, poslije Rumunije, a ispred Rusije, Italije i Mađarske. Prosječan prinos ovog žita u Panonskoj niziji, Šumadiji i Pomoravlju 1937. godine iznosi 53 miliona tovara.
Prema ovoj staroj mjeri, jedan tovar ravan je količini od 120 kilograma.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu