Istovremeno, demografska slika je loša, a poslodavci su preopterećni obavezama.
Ovo je ocjena iz analize “Izazovi i očekivani efekti uvođenja trećeg stuba penzijskog osiguranja na penzijski sistem u Republici Srpskoj”.
Autor analize Miloš Grujić rekao je da, uprkos uvriježenom mišljenju, ovakav ambijent nije samo kod nas.
Sistem međugeneracijske solidarnosti, na kojem je zasnovan i Fond PIO RS, u velikim je problemima u svim zemljama u kojima postoji. Sve zemlje u svijetu imaju kompnentu „Pay as you go” sistem, kod koga se finansiranje obavlja tekućim sredstvima, što znači da današnji zaposleni uplaćuje doprinos kako bi se isplatile penzije sadašnjim penzionerima – rekao je on.
Obim prava zavisi od dužine penzijskog staža osiguranika i visine plata i osnovica osiguranja, na koje je plaćen doprinos.
Međutim, dok razvijeni mješoviti penzijski sistemi građanima obezbjeđuju barem dva nezavisna izvora penzija, oslanjanje isključivo na sistem međugeneracijske solidarnost i državni penzijski fond daje samo jednu – nisku penziju.
Demografska struktura stanovništva EU je nepovoljna jer 24 odsto stanovništva čine penzioneri, a kod nas je ta slika još gora.
Odnevadno i stanovnici Republike Srpske imaju priliku da štede i u dobrovoljnom penzionom fondu.
Osnivanje prvog dobrovoljnog penzijskog fonda je značajan iskorak reformi penzijskog sitema kod nas koji podrazumijeva tri stuba.
Sistem dobrovoljne štednje omogućava ulaganje doprinosa za privatno penzijsko osiguranje na tržište kapitala.
Osim toga, na ovaj način se povećava ukupna štednja u zemlji što omogućava veće investicije odnosno ekonomski rast.
S obzirom na to da se investicije finansiraju upravo štednjom, doprinos dobrovoljnog penzijskog osiguranja državi preko tržišta kapitala je od ključnih uloga penzionog sistema.
Privatni penzioni fondovi na berzi mogu ulagati u različite hartije od vrijednosti.
Ulaganjem u ove instrumente se mogu finansirati kapitalni projekti lokalnih vlasti ili države.
– S obzirom na to da zemlje u tranziciji imaju veliku potrebu za investicijama u infrastrukturu, ova mogućnost je veoma važna za zemlje u tranziciji. Ovakve investicije imaju višestruku ulogu u razvoju zemalja u tranziciji jer povećavaju i zaposlenost i razvijaju infrastrukturu čime se ostvaruju uslovi za nove investicije i rast i razvoj privrede – dodao je Grujić.
Snežana Ristanović, direktorka društva za upravljanje dobrovoljnim penzijskim fondom “Raiffeisen Future” i jedan od najboljih poznavalaca problematike penzionih sistema u regionu, istakla je da je zajednički problem regiona, pa i cijele Evrope je da zemlje imaju izrazito staro stanovništvo.
– Šta god država preduzela na polju parametarskih izmjena u okviru državnog PIO, apsolutno ne može biti dovoljno za obezbjeđivanje penzijskih prihoda građana u starosti- kazala je Ristanovićeva.
Ona je istakla da očekuje da se u Srbiji državne institucije i sindikalni povjerenici mnogo više uključe u edukaciju građana jer iskustva pokazuju da više ni jedna država svoj penzijski sistem ne bazira isključivo na principu međugeneracijske solidarnosti na obezbeđivanju materijalne sigurnosti i nezavisnosti građana u trećem dobu.
– Neophodno je što brže i intezivnije razvijati dobrovoljne penzione fondove i štednju u dobrovoljnim penzionim fondovima kao dopunski izvor prihoda za građane -rekla je Ristanovićeva.
Gordana Drobnjak, izvršni direktor Društva za upravljanje Evropskim dobrovoljnim evropskim fondom, prvim ove vrste u BiH, istakla je da je značajno da se govori o tome da pojedinci i poslodavci moraju da štede za svoju starost, odnosno da poslodavci moraju ulagati u svoje zaposlene, a da pojedinci moraju biti odgovorni za svoje prihode i dostojanstvenu starost, bez obzira koliko imaju godina.
Ona je rekla da je reagovanje tržišta u BiH na dobrovoljne penzione fondove pozitivno i to pre svega od strane poslodavaca koji prepoznaju značaj ulaganja u svoju radnu snagu.
– Jako je bitna i uloga države koja treba kroz poreske olakšice i svoj primjer, kao poslodavac, da stvori masovnost dodatne štednje za svoje građane – ocenila je Drobnjak.
Udruženje ekonomista RS „SWOT” organizovalo je prošle sedmice u Banjaluci okrugli sto „Reforma penzionog sistema u Republici Srpskoj, stanje i perspektive”.
Nismo drastično lošiji od EU
Mladen Milić, direktor Fonda PIO, ocjenjuje da situacija u Srpskoj nije drastično lošija u odnosu na zemlje Evropske unije.
– Odnos između osiguranika i korisnika prava u EU je 1,62, a 12,3 odsto je učešće BDP, odnosno izdvajanje za isplatu penzija u EU. Iz doprinosa se obezbijedi 82 odsto potrebnih sredstava. U Srpskoj je taj odnos 1,16 prema jedan, a u 2017. godini smo se spustili na ispod deset odsto izdvajanja iz BDP za isplatu penzija koliko i preporučuju Svjetska banka i MMF, a obezbjeđujemo 79,2 odsto potrebnih sredstava iz doprinosa – naveo je Milić.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu