Uočene tendencije članica ka samostalnosti u osjetljivim spoljnopolitičkim pitanjima, veto na odluke spoljne politike pod pritiskom nacionalnih interesa, komercijalni prioriteti u aranžmanima sa Kinom i Rusijom, samo su neki od razloga urušavanja ionako umanjene otpornosti Unije na spoljne izazove. Predviđanja analitičara za 2022. upućuju na sve izraženije naginjanje hibridnim oblicima evropske saradnje uz uključivanje nacionalnih i nadnacionalnih inicijativa.
Francuski predsjednik E. Makron je nesumnjivo jedan od lidera Evropske unije, ali njegove dosadašnje inicijative i prijedlozi za federalniju i suvereniju Uniju, sa većim nadležnostima u pitanjima od ekonomske politike do trgovine, investicija, javnog zdravlja, spoljne politike, bezbjednosti i odbrane, nisu davali neke vidljivije rezultate.
Novi „Quirinale“ ugovor Pariza i Rima, i njihov poziv za federalniju Uniju, dobija podršku Berlina. „Novi koalicioni sporazum njemačke vlade definiše da je put federalizacije Unije i stvaranje centralizovane savezne evropske super-države, eksplicitna alternativa povlačenju Evrope u nacionalno-državni partikularizam”, izjavio je nedavno novi njemački kancelar. Olaf Šolc.
Uporedo sa ovim zagovara se i konferencija o budućnosti Evropske unije kao neka vrsta “preosnivanja” koja bi vodila ka većoj centralizaciji ovlaštenja u kritičnim područjima kao što su odbrana, bezbjednost, azil i migracije…
Francuska se dugi niz godina zalaže i za „stratesku odbrambenu autonomiju Unije” koja bi podrazumijevala uspostavljanje evropskih vojnih snaga osposobljenim za brzu intervenciju u krizama bez nužnog uključenja SAD (kopnene, pomorske i vazdušne sa oko 5.000 vojnika do 2025.).
Predstojeći predsjednički izbori u Francuskoj 10. i 24. aprila su, prema ispitivanju javnog mijenja, ali i trenutnoj impresiji političkih analitičara déjà vu – već viđeni, obzirom da aktuelni predsjednik Emanuel Makron uživa najveće povjerenje glasača (24 odsto). Njemu bi u drugom krugu osim Marine Le Pen (17 odsto), mogli da se suprostave i neki novi kanditati desnice, prije svih republikanka Valerie Pesrese (15 odsto) i ultra nacionalista Erik Zemour (14 odsto) dok su kandidati lijevice Jean-Luc Mélenchon (10 procenata) i zelenih Yannick Jadot (pet odsto) u znatnom zaostatku.
Prema procjenama analitičara, Makron bi trebao pobijediti u drugom krugu izbora, ali bi rezultati parlamentarnih izbora 12. i 19. juna mogli imati presudan uticaj na provođenju zagovaranih promjena. Neuspjeh njegove „La République En Marche“ na lokalnim izborima 2020. ocjenjuje se kao nagovještaj da bi Makronovi pozivi na stratešku autonomiju i konferenciju o budućnosti Unije, teško mogli dobiti podršku novog parlamenta sa opozicionom većinom.
Koliko god su proljetni izbori u Francuskoj važnih za Francuze, toliko bi ako ne i više, mogli biti važni za buduće uređenje Unije. Snovi o federalnijoj evropskoj državi uz sve raznolikosti kontinenta i rizike ekonomske i političke koristi bi mogli postati stvarnost, ali bi se isto tako mogao desiti i pomak paradigme u suprotnom smjeru, jer u Francuskoj nije malo onih koji se protive daljoj centralizaciji Unije koja po njima, umanjuje konkurentne prednosti tržista proizaslog iz raznolikosti njenih članica.
Branko T. Nešković, diplomata i publicista
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu