U izvještaju navode da se čak 40 glečera širom svijeta stanjilo za otprilike jedan metar godišnje u prosjeku od 2011. godine do 2020. godine.
– Svaka decenija od 1990-ih bila je toplija od prethodne i ne vidimo trenutne znake da se ovaj trend mijenja – rekao je generalni sekretar Svjetske meteorološke agencije Peteri Talas, upozoravajući da svijet gubi trku da spase lednike koji se tope.
On je ukazao da su zagrijavanje okeana i otapanje lednika doveli do gotovo udvostručenja stope porasta nivoa mora za manje od jedne generacije. Upozoreno je i na to da takvo zagrijavanje podstiče sve opasnije ekstremne vremenske prilike, obalne poplave i mnoge druge katastrofalne uticaje.
Ekstremno i u Srbiji
Visoke temperature, suše, poplave nisu opasnost koja nas čeka u dalekoj budućnosti, one su već tu, Srbija se zagrijava više od prosjeka, čekaju nas užarena ljeta sa sve manje padavina i problem sa vodosnabdijevanjem. Klima u Srbiji posljednjih godina gotovo da se svela na dva godišnja doba – ljeto i zimu.
Dr Vladimir Đurđević, klimatolog i redovni profesor Fizičkog fakulteta u Beogradu, rekao je ranije da je zvanična informacija da je planeta danas u prosjeku toplija za 1.2 stepena u odnosu na predindustrijski period. Temperatura treba da se zaustavi na 1.5 stepeni, a ako ne uspijemo da je zaustavimo na 1.5 krajnja granica je dva stepena, i nikada ne bi smjeli da je pređemo. Zato treba hitno da se potrudimo da zastavimo porast temperature.
Kada je Srbija u pitanju, prosječna godišnja temperatura porasla je već za bliže dva stepena, što znači da u našem regionu klimatske promjene dolaze malo brže nego globalno.
Superćelijska oluja, pljuskovi i bujične poplave
Nedeljko Todorović meteorolog komentarisao je ranije da su ove godine u Srbiji zabilježene padavine i vremenski uslovi ekstremniji nego inače, a to se, kaže on, vidi u pojavi ekstremnih superćelijskih oluja.
On naglašava da svake godine u toku ljeta imamo bujične poplave uzrokovane jakim pljuskovima, odnosno, nepogodama, zato što za kratko vrijeme, za čas vremena, padne velika količina padavina, nekada čak mjesečna ili dvomjesečna količina.
Naši klimatolozi su odavno najavili apokaliptične scene u zemlji i okolini, da prete ekstremne elementarne i druge nepogode, oluje, tornada, poput onog koji se dogodio nedavno u Italiji, zatim suše, iscrpljujući tropski talasi, a uzrok je, poručuju – klimatske promjene.
Snažna superćelijska oluja pravila je ljetos haos u regionu, u Hrvatskoj su padali kranovi, Zagreb ne pamti da se ikada desilo ovakvo nevrijeme, u Srbiji smo, takođe, bili svjedoci apokaliptičnih scena – i ovdje su, u Beogradu i Novom Sadu zbog naleta olujnog vjetra padali kranovi.
Vjetar je čupao stabla iz korijena, lomio grane, padale su bandere, a grad koji je padao i to nekog čudnog oblika i veličine teniske loptice, ostavio je pustoš, kuće i automobili izgledali su kao zasuti kišom gelera. A nakon svega ovoga, uslijedio je novi tropski talasa, a odmah za je stiglo zahlađenje od čak 15 stepeni.
Onda smo imali praktično ljetnje temperature sve do kasne jeseni, čak i tropske noće u tom periodu, a 1. decembra u pojedinim dijelovima Srbije izmjereno je čak 24 stepeni, čime su kod nas oboreni svi temperaturni rekordi!
Jesen 2023. godine u Srbiji toplija i od najtoplije 2019. godine
– Na stanici Vračar u Beogradu srednja dosadašnja maksimalna oktobarska temperatura je 23.9 stepeni. Inače, prosječna temperatura, maksimalna za oktobar za prethodnih godina je bila 18.7 stepeni. To znači da je pozitivno odstupanje od 5.2 stepena odnosu na normalne vrijednosti prethodnih decenija – kaže Slobodan Sovilj.
On kaže da je ovaj jesen bila toplija i od one do sada najtoplije koja je zabilježena 2019. godine. Tada je jesen imala pozitivno odstupanje temperature u Beogradu od 3.5 stepena, a u Srbiji od 2.9 stepeni.
Globalno povećanje temperature
Klimatolog Goran Pejanović, pomoćnik direktora Republičkog hidrometeorološkog zavoda (RHMZ), kaže da klimatske promjene, odnosno, globalno zagrijavanje, koje je očigledno od 70-tih godina prošlog vijeka uzrokuje povećanje temperature vazduha, ali isto tako i povećanje temperature okeana.
Posljednjih oko 100 godina globalna temperatura vazduha se povećala za 1.1 stepen, a temperatura površine svjetskog okeana za 0.8 stepeni.
Evo koliko je važan taj jedan stepen
A koliko je taj jedan stepen i te kako važan, najbolje je nedavno objasnio klimatolog dr Vladimir Đurđević – “kada čovjek ima tjelesnu temperaturu od 36 stepeni to je u redu, kada je temperatura 37 to je alarm, a sa temperaturom od 38 stepeni niste dobro”.
Rast globalne temperature pokreće sistemske promjene. Najbolji primjer su topljenje glečera i polarnih kapa, tako da danas leda ima manje 40 odsto nego što ga je bilo. To je dovelo do porasta nivoa globalnog okeana, koji je danas 20 centimetara viši nego prije. Zbog zagrijavanja planete, cijeli sistem prolazi kroz proces transformacije, ali ono što je najnezgodnije po nas koji živimo na njoj jeste to što, kada je planeta toplija za jedan stepen, znači da ima više ekstremnih klimatskih događaja, koji su intenzivniji i češći. Zato nas muče suše, šumski požari, ekstremne padavine i poplave, koje će tek biti intenzivnije i gore u budućnosti, trpićemo veće štete i definitivno biće nam manje ugodno na planeti – rekao je ranije dr Đurđević”.
Najgori scenario globalnog zagrijavanja
Đurđević naglašava da bi do 2065. godine, ako se ništa ne preduzme na polju smanjenja emisije gasova sa efektom staklene bašte, sa ugljen-dioksidom i metanom, po najgorem scenariju, globalna temperatura bi trebala da poraste za dva stepena.
– U naše vrijeme ona je već prevazišla više od jedan stepen, a do kraja vijeka, ako ništa ne radimo po pitanju smanjenja emisija gasova sa efektom staklene bašte, temperatura globalna bi dostigla povećanje i od četiri stepena, a sve to prati pojačanje, učestalost, dužinu ekstremnih klimatskih događaja. U to spadaju i toplotni talasi, suše, isto tako i požari, a vidimo iz godine u godinu koliko ima požara, ne samo na Mediteranu, već i u Kanadi, vjerovatno i u Sibiru. Situacija je zato vrlo ozbiljna što se tiče klimatskih promjena – ističe klimatolog Goran Pejanović.
“Klima na steroidima”
Kako je još ranije izjavio klimatolog Vladimir Đurđević, “klima je malo na steroidima, odnosno energičnija je nego što je bila u prošlosti”. Takođe, upozorio je on, možemo očekivati ekstremne padavine, obilnije od dosadašnjih.
Nije samo da se planeta u prosjeku zagrijava i da onda izaziva neke promjene, nego je problem i u tome što je način cirkulacije vazduha preko planete promijenjen i to na način koji baš favorizuje ovakvu situaciju – ukazao je Đurđević, piše Blic.
Kako je objasnio ranije, zbog toga što naglo ulazimo iz hladnog perioda u topli, dešava se da pri tom prelasku se pojave neki nepovoljni vremenski uslovi kao što je intenzivan grad ili tornado. Sve to je prouzrokovano time što na jednom malom prostoru imamo velike temperaturne razlike između vazdušne mase koja je vrlo hladna i vazdušne mase koja je jako topla.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu