Dvije zemlje su napadale jedna drugu uglavnom tiho, a u slučaju Irana često preko posrednika, izbjegavajući eskalaciju u direktan rat.
Ali kako se nastavljaju borbe između Izraela i palestinske grupe Hamas, koju podržava Iran, rat u sjenci je ušao u novu, najopasniju fazu.
Druge militantne grupe koje podržava Iran pridružile su se borbi. A 15. januara Iran je upotrijebio projektile da napadne, kako je naveo, izraelsku špijunsku bazu u Iraku.
Zatim je navodno napao i militantnu sunitsku grupu u Pakistanu, ubivši pritom dvije djevojčice, što je izazvalo prijetnje odmazdom.
Zašto su Iran i Izrael neprijatelji?
Nakon islamske revolucije 1979. godine novi lideri Irana zauzeli su snažan antiizraelski stav.
Iran podržava Hamas i Hezbolah.
Izrael smatra potencijal Irana da napravi nuklearno oružje prijetnjom svom postojanju.
Gdje se vodi rat Irana i Izraela u sjenci
Liban
Ovo je najstariji front u bici koja se vodi indirektno.
Kao reakcija na izraelsku invaziju na jug zemlje 1982. godine, libanski muslimani koji pripadaju šiitskom ogranku islama, koji dominira u Iranu, formirali su miliciju koja je postala Hezbolah.
Njihova grupa je u izvjesnoj mjeri postala zastupnik za glavne bezbjednosne snage Irana, Korpus garde islamske revolucije. Izrael i Hezbolah su se više puta borili, uključujući i rat 2006. Od 7. oktobra, Hezbolah je izrazio solidarnost sa Hamasom ispaljivanjem projektila, minobacača i raketa na Izrael skoro svakodnevno, što je navelo Izrael da odgovori sopstvenom vatrom.
Sirija
Tokom građanskog rata u Siriji, Iran je izgradio vojno prisustvo u zemlji kako bi podržao svog saveznika, predsjednika Bašara al-Asada, i olakšao kopneni transfer oružja namijenjenog Hezbolahu iz Irana u Liban preko Iraka i Sirije.
U nastojanju da zaustavi dotok oružja i da se suprotstavi ovom drugom neprijateljskom prisustvu na svojoj sjevernoj granici, Izrael je izveo stotine napada unutar Sirije protiv pošiljki oružja i drugih ciljeva za koje kaže da su povezani sa Iranom i njegovim saveznicima, u nekim slučajevima ubijajući Irance.
Poslije 7. oktobra, Izrael je pojačao udare protiv milicija koje podržava Iran u Siriji nakon što su se približile izraelskoj granici. Iran je 25. decembra saopštio da je u izraelskom vazdušnom udaru u Damasku ubijen visoki komandant Revolucionarne garde.
Irak
Iran je rekao da je njegov napad od 15. januara na, kako je nazvao, izraelski „štab špijuna“ u iračkom autonomnom regionu Kurdistana odmazda za taj napad. Iran je pokrenuo više napada na Kurdistan od kraja 2022.
Iranski napad na Irak
Optužuje separatističke kurdske grupe u regionu da protiv njega sarađuju sa stranim bezbjednosnim službama. Izrael je u prošlosti koristio objekte u sjevernom Iraku za prikupljanje obavještajnih podataka o Iranu, prema brojnim izvještajima.
Na moru
Napadi na komercijalne brodove počeli su 2019. godine.
Iako ni Izrael ni Iran nisu prihvatili odgovornost za udare na brodove povezane sa rivalom, smatra se da oni stoje iza njih. Gubitak života je bio rjedak, ali u julu 2021. godine po jedan britanski i rumunski član posade su poginuli kada je brod kojim upravljaju Izraelci u Omanskom zalivu pogođen dronom u napadu koji su američki zvaničnici povezivali sa Iranom.
U eskalaciji napada na moru, od 7. oktobra pobunjenici Huti, koje podržava Iran, a koji kontrolišu severozapadni Jemen od izbijanja građanskog rata 2014. godine, pokušavaju da napadnu Izrael raketama i bespilotnim letjelicama i više puta su napadali brodove u Crvenom moru.
Kažu da ciljaju na plovila povezana sa Izraelom, ali su pogođeni i brodovi koji nemaju veze sa tom državom.
Tenzije se prelile na Pakistan
Napetost podstaknuta ratom Izraela i Hamasa širi se po Bliskom istoku, dok američki saveznik Pakistan osuđuje svog susjeda Iran zbog pokretanja, kako su pakistanski zvaničnici rekli, ničim izazvanog napada na njihovu teritoriju.
Iran je saopštio da je njegova Revolucionarna garda napala baze sunitske muslimanske militantne grupe Džaiš al Adl u Pakistanu, a Islamabad je ljutito osudio napad kao “očigledno kršenje” njegovog vazdušnog prostora i rekao da je dvoje djece ubijeno.
Pakistan, inače zemlja koja posjeduje nuklearno oružje, odgovorio je na ove napade.
Šta je sa napadima unutar dvije zemlje?
Iako je Iran uglavnom apsorbovao izraelske udare na svoje interese u Siriji, njegove tamošnje snage su 2018. godine ispalile salvu projektila prema izraelskim položajima na Golanskoj visoravni koju je Izrael zauzeo od Sirije u ratu 1967. i kasnije anektirao. Izrael je odgovorio mnogo većom demonstracijom sile.
Smatra se da Izrael stoji iza atentata na pet iranskih nuklearnih naučnika u Teheranu od 2010. godine i nekoliko napada na nuklearna mjesta u Iranu. Iran je u aprilu 2021. okrivio Izrael i obećao osvetu za eksploziju u njegovom najvećem postrojenju za obogaćivanje uranijuma u Natanzu, za koju je rekao da je izazvala značajnu štetu.
Bio je to drugi put za manje od godinu dana da je lokaciju pogodila sumnjiva eksplozija. Izrael nije ni potvrdio ni demantovao da je odgovoran ni za jedan napad. U oktobru 2021, iranski general je rekao da Izrael vjerovatno stoji iza sajber napada koji je paralisao benzinske pumpe širom Irana, piše Blic.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu