Magazin

Atlantiđanske imperije (69): Furijeove falange

Još jedan filozof imao je viziju idealne zajednice - Šarl Furije, koji je bio preteča socijalizma.

Šarl Furije
FOTO: HANS HELMOLT/WIKIPEDIA

U svom djelu „Novi industrijski i društveni svijet“ osmislio je utopijske zajednice, komune koje je nazvao falangama.

Falange su zamišljene kao poljoprivredno-industrijska udruženja od 1.500 do 1.600 osoba. Rad bi se obavljao prema individualnim sklonostima i sposobnostima, a ljudi sa istim sklonostima udruživali bi se u grupe.

Da bi se uklonile sve prepreke koje su u toku 3.000 godina paralizovale “socijalni duh”, potrebno je, po Furijeu, ispuniti bar tri osnovna uslova. Tako on naglašava da treba eliminisati siromaštvo koje u najvećoj mjeri proizlazi iz nezaposlenosti, spriječiti socijalne konflikte koji najviše nastaju zbog siromaštva i osigurati egzistencijalni minimum za sve članove društvene zajednice.

Falanga je riječ preuzeta iz grčkog jezika, a označavala je grupu borbenih jedinica. Vjerovao je da čovjek ima 12 fundamentalnih strasti; pet pripadaju čulima, četiri duši (prijateljstvo, ljubav, ambicija i roditeljstvo) i tri koje su povezane s radom (ljubav prema raznovrsnosti, rivalitetu i konspiraciji). Ljudi u idealnoj zajednici, falangi, treba da budu povezani prema sličnim fundamentalnim strastima.

Njegov učenik Albert Brizbejn osnovao je u Pensilvaniji 1842. godine falangu koja se zvala Jedinica socijalnih reformi. Dvije godine kasnije je na sličnim principima osnovana „Bruk farma“ u Masačusetsu, a prije građanskog rata niklo je čak 28 različitih falangi širom Amerike.

„Bruk farmu“ i njene farmere predvodio je Džordž Ripli. Ripli je bio oduševljeni pobornik Furijeovih ideja, koji je želio da napravi zajednicu sljedbenika hrišćanskog socijalizma. Komuna je imala oko 120 članova i razvila se u ozbiljnu zajednicu, koja je trajala četiri godine. Postala je neka vrsta intelektualnog centra za radoznale duhom, pa su u nju dolazili brojni posjetioci – filozofi, pisci, slikari, među kojima su najslavniji bili Natanijel Hotorn, Henri Džejms, Ralf Valdo Emerson i Henri Dejvid Toro.

Alisa Oksman je u svojim memoarima napisala: “Te zime 1840. svi smo bili pomalo ludi. Među nama nije bilo nijednog čovjeka koji u svom džepu nije nosio plan neke nove utopije”.

Bruk farmeri su imali komunu koja je za svojih šest godina postojanja sjedinila uticaje njemačke idealističke filozofije, radove Svedenborga, Madam Blavacke i masonskog sinkretizma. Utopija je bila otvorena prema svakoj vrsti slobode – od slobode uma do slobodnog seksa.

Još više je po pitanju seksualnih sloboda i otvorenosti ka poliamoričnim odnosima otišla komunistička utopija “Oneida perfekcionista”.

(Nastaviće se)

Raniji tekstovi:

Atlantiđanske imperije (51): Vjernici nevjernici

Atlantiđanske imperije (52): Raj za jeretike

Atlantiđanske imperije (53): Nova Engleska

Atlantiđanske imperije (54): Šejkeri i kvekeri

Atlantiđanske imperije (55): Amiši

Atlantiđanske imperije (56): Društvo žena u divljini

Atlantiđanske imperije (57): Bankarska magija

Atlantiđanske imperije (58): Dolar

Atlantiđanske imperije (59): Slobodni zidari Amerike

Atlantiđanske imperije (60): Iluminati

Atlantiđanske imperije (61): Očevi osnivači

Atlantiđanske imperije (62): Rat za ratom

Atlantiđanske imperije (63): Divlji zapad

Atlantiđanske imperije (64): Staza suza

Atlantiđanske imperije (65): Iseljavanje Indijanaca

Atlantiđanske imperije (66): Život u rezervatima

Atlantiđanske imperije (67): Vestern

Atlantiđanske imperije (68): Utopijske zajednice u SAD

Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu