Magazin

Atlantiđanske imperije (35): Ekskalibur

Korpus britanskih legendi o vitezovima okruglog stola i kralju Arturu ima možda neke dublje veze sa prostorima Balkana.

FOTO: GORAN ŠURLAN/RAS SRBIJA

Pseudoistoričari, naravno, imaju nekoliko zanimljivih teza koje dovode u vezu drevne Brite sa drevnim Srbima.

Narod Sarmata, koji je sa iranskih visoravni došao u krajeve Bosne i Srbije početkom drugog vijeka prije nove ere, važio je za veoma ratoboran i nemilosrdan narod. Neki domaći istoričari drevne Srbe miješaju sa Sarmatima, zbog njihove velike vojničke vještine.

Rimski vojskovođa Lucije Artorije Kast je u drugom vijeku nove ere predvodio vojsku Sarmata na velikom putu od Bosne do Britanije. Kod Hadrijanovog zida, Artorije je odbranio Rimsko carstvo od invazije Kaledonaca, odnosno Pikta. Artorije je sa svojom vojskom i njihovim djelima poslužio kao inspiracija za legende o kralju Arturu.

Znameniti američki naučnik i istoričar Kamp Melone je još 1924. godine iznio tezu da je Artorije zapravo kralj Artur. Iako su mitovi i legende o vitezovima okruglog stola iz perioda V vijeka, kada se Artur sukobljava sa Saksoncima, mnogi istoričari smatraju da je Artorije pravi preteča.

Britanski istraživač J. Metjuz je, zajedno sa nekoliko hrvatskih istoričara, ozbiljno istražio lik i djelo Lucija Artorija Kasta. On je otkrio da je pokopan u malom dalmatinskom mjestu Podstrana, u Crkvi svetog Martina. To je bilo mjesto iz kojeg je pred kraj svog života Artorije Kast vladao pokrajinom Liburnijom. Kameni fragmenti pronađeni oko crkve detaljno opisuju Artorijevu vojnu karijeru, koja u nekim dijelovima zaista liči na mitove o kralju Arturu. Tamo se pominje i mač sa božanskim moćima.

Čuveni mač Ekskalibur, koga je kralj Artur izvukao iz kamena kao dječak, u popularnoj mitologiji ima mnoga značenja. Znameniti italijanski scenarista Alfredo Kasteli je u par epizoda stripa „Marti Misterija“ donio jedno sasvim novo tumačenje istorije i legende o kralju Arturu. U epizodama “Mač u kralja Artura”, “Misterija Stounhendža” i “Tajna svetog Nikole”, Kasteli otkriva da su u vremenima prije istorije drevni vanzemaljci ostavili na Zemlji nekakav predmet nestvarne energije. U drevnim vremenima taj predmet je prekovan u mač Ekskalibur, koji je svom vlasniku davao nevjerovatnu moć. Ko god ga je posjedovao kao da je imao nekakav svjetlosni štit oko sebe, što bi ga učinilo neranjivim. Kasteli smatra da je takav mač posjedovao kralj Artur.

Sličan mač, koji svog gospodara čini neranjivim, opisan je u kultnom filmu Vojislava Nanovića “Čudotvorni mač”, baziran na srpskoj narodnoj bajci o Baš Čeliku. Nebojša, glavni junak filma, u ruci kao da drži Ekskalibur, jedan mač nad svim drugima.

Ekskalibur je u Kastelijevom stripu kasnije pretopljen u kratko koplje koje su zbog njegove “vanzemaljske” moći pogrešno nazivali Longinovim kopljem. Onaj ko posjeduje mač ili koplje želi da vlada svijetom, nevidljiva sila mu to prosto naređuje. Silu mača ili koplja, svejedno, jedino je moguće neutralisati tako što se on mora zabiti u kamen koji se nalazi među megalitima Stounhendža. Marti Misterija i njegovi pomagači upravo to i urade.

Malorijeva knjiga poslužila je kao osnova da se od vitezova okruglog stola stvori prvoklasna britanska mitologija. Pored kralja Artura, tu su znameniti vitezovi okruglog stola Ser Gajven, Ser Lanselot, kao i Parsifal, koji je pronašao Sveti Gral. Tu su čarobnjaci Merlin i Morgana le Fej. Mnogi elementi keltske mitologije sadržani su u druidskim umijećima Merlina i vještičijim znanjima Morgane Le Fej.

(Nastaviće se)