Magazin

Atlantiđanske imperije (105): Rađanje filma

Moglo bi se reći da je Tomas Edison učinio revoluciju u tehnosvijetu bar što se tiče šou biznisa, tako što je, osim pronalaska fonografa, uređaja za snimanje i reprodukovanje muzike, otkrio i ključne tehničke stvari za nastanak filmske umjetnosti.

Tomas Edison sa fonografom
FOTO: LEVIN C. HANDY/WIKIPEDIA
Tomas Edison

On je pronalaskom perforacija, rupica na krajevima filmske trake, omogućio da se filmska celuloidna traka u kameri, a kasnije i u projektoru, ravnomjerno pokreće i zaustavlja.

Do svoje 83. godine Edison je prijavio čak 1.097 patenata, od kojih je fonograf, uređaj za snimanje i reprodukciju glasa, prijavio 1877. godine. Tri godine prije braće Limijer izmislio je kinematoskop, uređaj za snimanje i prikazivanje filmova. Ovaj uređaj registrovao je slike na fleksibilnoj 35 mm transparentnoj filmskoj traci dugoj 15 metara. Njegovi filmovi za kinematoskop trajali su tridesetak sekundi.

U Menlo Parku u Nju Džersiju Edison je otvorio prvu filmsku laboratoriju zvanu “Crna Marija”. Prva javna filmska projekcija održana je 1896. godine u Njujorku, a prikazana je Edisonovim projekcionim aparatom.

Edison je registvovao i prvu fimsku kompaniju. Pravio je veliki broj filmova, a njegovi ljudi su ih, kao putujuće bioskopdžije, prikazivali u dvoranama širom Amerike. Edisonovi filmski učenici bili su Edvin Poter, koji je snimio čuvenu “Veliku pljačku voza”, i Dejvid Vojk Grifit, otac američke kinematografije. Kod Edisona su karijeru počeli i glumci slepstik komedije.

Budući da je Njujork zimi bio veoma loše mjesto za snimanje filmova, brojni filmski autori i producenti riješili su da odu u Kaliforniju, na zapadnoj obali Amerike. Producent po imenu Karl Leml došao je u sukob s njujorskim glavnim preduzećem za snimanje filmova “Motion Pictures Patents Corporation” i 1915. godine otišao u Los Anđeles. U dijelu grada zvanom Holivud otvorio je kompaniju koju je nazvao Juniverzal studio.

Uskoro je za njim u Holivud stigao i veliki reditelj Dejvid Vojk Grifit, koji je napravio veliki studio kako bi snimio svoje epopeje “Rađanje jedne nacije” i “Netrpeljivost”. Za desetak godina Holivud je dobio niz novih velikih studija, a oko 1930. stvorena je velika petorka – “Paramount”, “MGM”, “20th Century Fox”, “Warner Bros” i “RKO”. Uz njih su radila i tri manja – “Juniversal”, “Columbia” i “United Artist”.

Za popularnu kulturu Amerike Holivud je mjesto gdje su kreirani svi značajni mitovi. U eseju “Holivudski film” Volter Mec smatra da je grupica producenata jevrejskog porijekla prešla iz Njujorka u Holivud kako bi imali bolje vremenske uslove za kontinuirano snimanje filmova.

(Nastaviće se)

Raniji tekstovi:

Atlantiđanske imperije (91): Orgon

Atlantiđanske imperije (92): Rajhov sumoran kraj

Atlantiđanske imperije (93): Filip Dik

Atlantiđanske imperije (94): Kreativna epilepsija

Atlantiđanske imperije (95): Velikan SF literature

Atlantiđanske imperije (96): Karlos Kastaneda

Atlantiđanske imperije (97): Timoti Liri

Atlantiđanske imperije (98): Eksperimenti sa LSD

Atlantiđanske imperije (99): Revolucija svijesti

Atlantiđanske imperije (100): Andrija Puharić

Atlantiđanske imperije (101): Svijet vještina

Atlantiđanske imperije (102): Rađanje pop kulture

Atlantiđanske imperije (103): Palp literatura

Atlantiđanske imperije (104): Plesne dvorane i nova muzika

Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu