Ti linkovi oktriveni su tokom prvog akcionog dana Evropola usmjerenog na suzbijanje džihadističke propagande na Zapadnom Balkanu.
Analitičari nisu iznenađeni takvim rezultatom.
Akciju sprovodi Antiteroristička jedinica za internetske istrage i kapacitet prijavljivanja Evropske unije (EU IRU) koja deluje pri Evropolu. Ta jedinica je 6. oktobra organizovala operativne aktivnosti u saradnji sa Hrvatskom uz učešće specijalizovanih jedinica iz Albanije, Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Sjeverne Makedonije, Crne Gore, Srbije i Slovenije.
Procjenjivali su se internetski sadržaji koji šire članovi i simpatizeri Al Kaide, takozvane Islamske države i grupa povezanih sa ove dve terorističke organizacije. Procjenjeno je 346 linkova terorističkog sadržaja na 27 platformi tokom prvog akcionog dana koji je uključivao zemlje Zapadnog Balkana, piše Blic.
Jedinice za borbu protiv terorizma iz zemalja učesnica, zajedno sa EU IRU, proučavale su propagandni materijal džihadista, poput video-tutorijala, stihova, naloga na društvenim mrežama koji podstiču na nasilje. Sadržaje su na jezicima zemalja Zapadnog Balkana širile uglavnom lokalne pristalice džihadističkih organizacija.
Evropolova EU IRU prikupila je materijale koje su poslale zemlje Zapadnog Balkana i sadržaj je evidentiran u bazi podataka. Nakon komparativne provjere podataka sa Evropolovim bazama podataka i zemalja učesnica, materijal je takođe upućen internetskim provajderima.
Nije iznenađenje
Predsjednik Upravnog odbora Foruma za etničke odnose Dušan Janjić nije iznenađen rezultatima istraživanja Evropola.
– Mogu samo da kažem: Dobro jutro, Evropole, poslije 30 godina. Dobro, do sada su neka istraživanja radile nevladine organizacije, i to analize islamskog ekstremizma, a ne džihadista. Ne znam zašto bi bilo ko bio iznenađen džihadističkom propagandom na ovim prostorima. Rat u BiH je empirijski dokaz takve propagande. Tada je BiH stavljen na vrh džihada ili svetog rata. Poslije nje došli su Kosovo i Metohija – naglašava za Blic Janjić.
Kako kaže, na ove prostore najmanje su dolazili džihadisti.
– Dolazili su čak i direktni operativci poput Osame bin Ladena, ali i mudžahedini iz Palestine čiji su zločini dokazani. Naravno, ima dosta vehabija, s tim što ne bi trebalo izjednačavati vehabizam i ekstremizam. U vrhu Al Kaidinih boraca su borci sa Kosova i Metohije, čak su i u čuvenom 11. septembru učestvovali teroristi koji vode porijeklo sa Kosova. Treba imati u vidu da je Sandžak jedan od političkih i geostrateških ciljeva islamista, a preko Sandžaka i Crna Gora. Postavlja se samo pitanje kada će islamisti aktivirati? – objašnjava Janjić.
Forum za etničke odnose radio je još 2002. godine dva velika istraživanja na osnovu kojih je otkrio čak 13.000 potencijalnih terorista na ovim prostorima.
– Svakako da rizik od njih postoji. Srbija bi morala mnogo veći značaj da prida njima i da sakupi ozbiljne podatke. Veliki problem je odsustvo analitike i informatike. Pravi recept za borbu protiv ekstremista je evidencija uzroka i pojave i suzbijanje njenog širenja i upravljanje štetom. U ovo vrijeme informacionih tehnologija to je zaista veliki izazov, pa se s tim problemom ne možemo izboriti bez velikih igrača poput CIA. Najbolji primjer kako se bori protiv islamista možemo naći na Univerzitetu Tel Aviv koji ima istraživačko-teorijski rad koji je ujedno i operativni – podvlači Janjić, i dodaje da Srbija sama mora da pokrene formiranje zapadne balkanske mreže za borbu protiv terorizma.
Izvršni direktor Fonda za otvoreno društvo Milan Antonijević, takođe, podržava akciju Evropola.
– Dj elovanje uticajnih grupa na internetu je nešto što treba ozbiljno shvatiti. Tu ne mislim samo na džihadiste, nego i na sve ekstremiste. Dobro je da Evropol radi na njihovom otkrivanju, a to treba da podrži i isprati tužilaštvo za visokotehnološki kriminal i ne dozvoli da nasilnost tih ekstremnih grupa preraste s interneta na ulicu i u nasilje nad građanima – ističe Antonijević za Blic.
Naš sagovornik podsjeća da je ubistvo navijača Tuluza Brisa Tatona začeto na internetu.
– Prvi dogovor o napadu na Tatonu napravljen je na društvenim mrežama. Nasilnici i ekstremisti okupljaju se najpre na društvenim mrežama. Sloboda izražavanja je jedno, ali kada prizivate nasilje i proganjate građane, to je već sasvim nešto drugo i to se mora sankcionisati i sprečiti. Zato se mora institucionalno reagovati na svaki vid ekstremizma i stati tome na put – zaključuje Antonijević.
Pogodno tlo za ekstremizam
Direktor Centra za regionalizam Aleksandar Popov ističe da je cijeli region pogodno tlo za propagiranje svih vrsta ekstremizma.
– Evropol se koliko vidim fokusirao samo na džihadističku propagandu, ali da je istraživao sve vrste ekstremizma, imao bi daleko širu sliku. Mislim da se u državama u regionu toleriše, pa čak i podržava neki vid ekstremizma. Tu mislim na ekstremnu desnicu i neonaciste – objašnjava Popov.
Kako kaže, posebno žarište ekstremizma je Bosna i Hercegovina, u kojoj je situacija rovita.
– Država je nefunkcionalna, pa se podstiču nacionalizmi i ekstremizmi kojima institucije ne mogu da se suprotstave. Kosovo je posebna priča. Većina država u ovom regionu ne radi svoj posao ili toleriše, odnosno drži pod kontrolom teroriste. Videli smo to i 2004. i 2008. godine, tokom gej parada i protesta. Zato je neophodno da ova akcija ne bude jednokratna, već da ekstremisti svih vrsta budu kontinuirano pod kontrolom kako bismo ih suzbili – naglašava Popov.
Povratnici iz Sirije najveća prijetnja
Evropol je sredinom prošle godine već upozoravao da bi džihadisti koji se iz Iraka i Sirije vraćaju na Balkan mogli da predstavljaju potencijalnu bezbjednosnu prijetnju za Evropu i ovaj region.
Zapadni Balkan se, prema podacima ove agencije, smatra tranzitnom rutom za povratnike sa sirijskog i iračkog ratišta, a Evropol je tada bio posebno zabrinut zbog povratka žena i djece koji su u prethodnom periodu bili indoktrinirani.
Kako se navodi u izvještaju ove organizacije, mnogi od njih su prošli obuku na teritorijama koje su nekada bile pod kontrolom Islamske države. Evropol je tada apostrofirao da su zemlje Zapadnog Balkana izvestile da “radikalizovane zajednice, od kojih su neke sastavljene i od povratnika iz zona sukoba u Siriji i Iraku” postoje kao “džihadističke zajednice” u Crnoj Gori, a naveo je i slučaj državljanina Srbije osuđenog u Austriji za terorizam te povratak nekoliko žena i djece, ali i jednog muškarca, državljanina BiH iz Sirije.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu