Republika Srpska i Srbija sklopile su Sporazum o specijalnim paralelnim vezama još 2006. godine.
Potpisan je radi razvijanja saradnje između Srpske i Srbije u raznim oblastima, zbog zaštite sloboda i prava građana, te radi suzbijanja kriminala.
Kako je raspad Jugoslavije prouzrokovan građanskim ratom doveo do razdvajanja Srba kao većinskog naroda Republike Srpske i Srbije, Sporazum je imao za cilj da obnovi nasilno pokidane prirodne veze između jednog naroda.
Saradnja ove dve republike godinama je jačala, pa je ona danas, smatraju stručnjaci, mnogo jača nego prije deset godina.
Srbija je finansirala mnoge projekte u RS te je posljednje vrijeme odobrila preko 32 miliona evra pomoći za lokalne zajednice u Srpskoj.
Novcem iz Srbije obnavljaju se domovi zdravlja, grade vrtići, a predsjednik Srbije Aleksanadar Vučić najavio je velika ulaganja, navodeći da će se graditi u Kneževu, Bijeljini, Trnovu, Šamcu, Zvorniku, Istočnom Sarajevu, te u mnogim drugim opštinama i gradovima.
Osim u privredi, lideri Republike Srpske i Srbije, posebno srpski član Predsjedništva BiH, Milorad Dodik i Aleksnadar Vučić, imaju dobru saradnju i na političkom planu, što im brojni kritičari ponekada i zamjeraju.
Milivojević: Ekonomska saradnja najvidljivija
Politički analitičar iz Srbije Cvijetin Milivojević tvrdi da je ekonomska saradnja ove dve republike ipak najvidljivija.
Najveća investicija u Republici Srpskoj je kupovina Telekoma Srpske od strane Telekoma Srbije, dok posljednjih nekoliko godina možemo govoriti o direktnoj finansijskoj pomoći u Republici Srpskoj i opštinama u Federaciji BiH, u kojima Srbi čine većinsko stanovništvo – smatra Milivojević.
On dodaje da postoji i saradnja na nivou zaštite srpskog nacionalnog identita, kao što su aktivnosti u oblasti kulture, očuvanja tradicije, jezika i obrazovanja.
– Posljednjih godina pojačano je i obezbeđivanje direktne putne komunikacije između Republike Srpske i Srbije – dodaje Milivojević.
Objašnjava da se može reći i da Srpska prati neke krunske spoljno-političke potreze Srbije, poput Rezolucije o vojnoj neutralnosti, stavova prema Rusiji i odluke o neulasku u NATO.
Dodaje da je Srbija jedna od potpisnica Dejtonskog mirovnog sporazuma, te da Vučić kao predsjednik ima pravo da insistira na politici teritorijalnog integriteta BiH, ali ponekada to, sa stanovništva građana Srbije, tvrdi, izgleda pomalo nefer prema onome što je pozicija Republike Srpske u ovom trenutku.
Stevandić: Vučić se pokazao kao državnik
Da je saradnja poboljšana saglasan je i predsednik Ujedinjene Srpke i šef Srpskog kluba poslanika u Predstavničkom domu Parlementarne skupštine BiH, Nenad Stevandić.
– Ne postoji opština u Srpskoj u koju Srbija nije uložila u obdaništa, sportske hale ili prevozna sredstva. Takođe, predsjednik Srbije je, pored Drvara, obećao i veliku pomoć mrkonjićkoj regiji, gde je u biblioteku uloženo 600.000 KM – kaže Stevandić.
Smatra da je saradanja poslije rata bila protokolarna, te da je danas mnogo veća.
– To je sada ozbiljna politička i nacionalna osovina, koju drže Dodik i Vučić. Nadamo se još boljem, jer je posljednjih godina krenulo mnogo bolje nego što je to bilo nekada i to zahvaljujući tome što je Srbija ekonomski jačala, pa je imala više mogućnosti nego ranije. Međutim, tu je velika zasluga gospodina Vučića koji se pokazao kao državnik – zaključio je Stevandić.
Odnos zvani Vučić-Dodik
Za razliku od njega, generalni sekretar PDP Milko Grmuša smatra da ekonomska saradanja mora biti veća od socijalne pomoći koju Srbija pruža.
On tvrdi da je evidentno da se odnosi Srpske i Srbije danas primarno svode na odnose lidera najvećih političkih partija u Republici Srpskoj i Srbiji.
– U pitanju je svojevrstan paradoks, jer praktično nikad nije bilo više sastanaka lidera najvećih partija u Banjaluci i Beogradu, a veoma je malo zvaničnih sastanaka između institucija dvije zemlje. Tako, predsjednik Republike Srpske se pre nekoliko godina veoma često sastajao sa predsjednikom Vlade Republike Srbije, dok je danas tih sastanaka daleko manje, a dominantni su sastanci srpskog člana Predsjedništva BiH i predsjednika Srbije – objašnjava Grmuša.
Napominje da je gotovo nemoguće sjetiti se zvaničnih sastanaka, dekana fakulteta iz Srbije i Srpske, privrednih komora, predstavnika akademskih institucija…
– Ekonomska saradnja zapravo se svela na socijalnu pomoć koju Srbija dotira budžetu Republike Srpske. To zbilja moramo da cenimo, ali mislim da bi bilo daleko pametnije da u Srpskoj imamo više investicija iz Srbije čija je namera pravljenje profita, a manje dotacija budžetu – rekao je on.
Grmuša smatra da je vrijeme za istinsku institucionalnu saradnju Srpske i Srbije, neopterećenu ličnim vezama važnih političara, baš kao što je vreme i za daleko ozbiljniju privrednu saradnju u kojoj će strane biti ravnopravne.
SNS iskorištava Dodika?
Analitičar Milivojević primjećuje neke druge dimenzije odnosa Dodik – Vučić. On ističe, da je, kada je politička saradnja u pitanju, građanima najvidljivija Dodikova podrška Srpskoj naprednoj stranci.
– Kad god je neophodna politička podrška za neki klasičan politički stranačni akt, događaj, pa čal i kad su u pitanju izbori, onda je Dodik viđen u ulozi „malog od kužine“ što je za ukus prosečnog građana neprimereno – smatra Milivojević.
Dodaje da je Dodik zloupotrebljen od SNS, za potreba njihove izborne kampanje, te da to ne može biti dobro.
– Ima tu mnogo primjera među kojima su i posljednji lokalni izbori u Beogradu, gde se Dodik pojavljuje kao neko ko glasa za odbornike gradskih opština Beograda i beogradske Skupštine. Zašto bi se tadašnji predsjednik Republike Srpske pojavljivo na loklanim izborima u Srbiji? Da li on živi u Laktašima ili na Dedinju? – naveo je Milivojević primjer.
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu