Međutim, kako temperatura raste, tako se uzburkavaju i naše emocije i ponašanja. Dok neki ljudi uživaju u vrućini, mnogi smatraju da vruće vrijeme može značajno loše uticati na njihovo raspoloženje, emocije i svakodnevno ponašanje.
Jedan od najčešće uočenih efekata vrućeg vremena je povećanje razdražljivosti i frustracije. Visoke temperature mogu dovesti do nelagode, posebno u kombinaciji s vlažnošću, što otežava ljudima da ostanu mirni i strpljivi.
Istraživanja su pokazala da kako temperatura raste, tako rastu i nivoi agresije i ljutnje. Ovaj fenomen se često naziva “agresijom izazvanom toplotom”. Odgovor tijela na toplinu uključuje povećanje broja otkucaja srca i oslobađanje hormona stresa kao što je kortizol. Ove fiziološke promjene mogu pojačati emocionalne reakcije, čineći da manje smetnje izgledaju značajnije nego što jesu. Uz to, fizička nelagoda uzrokovana vrućinom – znojenje, dehidracija i umor – može smanjiti našu toleranciju na stres, što dovodi do „kraćeg fitilja“ i manje pozitivnog raspoloženja generalno.
Ljetnje vrućine takođe mogu dovesti do fizičkog i mentalnog umora, što može negativno uticati na ponašanje. Kada je tijelo izloženo visokim temperaturama u dužem vremenskom periodu, mora raditi više da bi održalo stabilnu unutrašnju temperaturu. Ovaj proces, poznat kao termoregulacija, i za tijelo može biti težak i dovesti do osjećaja iscrpljenosti. Umor uzrokovan vrućinom može otežati koncentraciju, smanjiti motivaciju i narušiti sposobnost donošenja odluka. Sve to može rezultirati manjom produktivnošću, smanjenim strpljenjem i opštim osjećajem letargije. U ekstremnim slučajevima, produženo izlaganje visokim temperaturama bez adekvatnog odmora ili hidratacije može dovesti do toplotne iscrpljenosti ili toplotnog udara, koji su ozbiljna medicinska stanja.
Kada tijelo izgubi više vode nego što ga unese, to može dovesti do dehidracije, što može uzrokovati simptome kao što su glavobolja, vrtoglavica i razdražljivost. Dehidracija takođe utiče na mozak, narušavajući kognitivne funkcije i otežavajući upravljanje emocijama. Čak i blaga dehidracija može dovesti do promjena raspoloženja, povećane anksioznosti i osjećaja zbunjenosti. To se dešava zato što se mozak oslanja na osjetljivu ravnotežu tečnosti kako bi funkcionisao optimalno. Kada je ova ravnoteža poremećena, to može dovesti do hemijske neravnoteže, koja utiče na raspoloženje i ponašanje.
Vruće vrijeme takođe može uticati na društveno ponašanje. Istraživanja su pokazala da ljudi imaju tendenciju da budu manje društveni i povučeniji tokom perioda ekstremnih vrućina. To može biti zbog fizičke nelagode boravka napolju na vrućini, kao i povećane razdražljivosti i umora koji to prate. U nekim slučajevima, vruće vrijeme može pogoršati društvene tenzije, što dovodi do češćih sukoba i nesuglasica. Prepuni prostori, kao što su javni prevoz ili događaji, mogu postati stresniji i manje prijatni na visokim temperaturama, što dovodi do lošeg raspoloženja i veće vjerovatnoće sukoba.
Dok se sezonski afektivni poremećaj (SAD) najčešće povezuje sa zimskim mjesecima, neki ljudi doživljavaju oblik SAD-a tokom ljeta, koji se često naziva “obrnuti SAD”. Ovo stanje karakteriše osjećaj depresije, anksioznosti i razdražljivosti tokom toplijih meseci. Tačni uzroci obrnutog SAD-a nisu u potpunosti shvaćeni, ali se vjeruje da poremećaj redovnih rutina, u kombinaciji s fizičkom nelagodom od vrućine, može doprinijeti ovim osjećajima. Što može dovesti do društvenog povlačenja, promjena u obrascima spavanja i opšteg osjećaja malaksalosti.
Razumijevanje kako ljetnje vrućine utiču na raspoloženje i ponašanje može pomoći pojedincima da razviju strategije suočavanja s efektima vrućih ljetnih dana.
Evo nekoliko savjeta za održavanje emocionalne ravnoteže tokom perioda ekstremnih vrućina.
Ostanite hidrirani: Pijenje puno vode je neophodno za održavanje fizičkog i mentalnog blagostanja po vrućem vremenu. Dehidracija može brzo dovesti do razdražljivosti i umora, pa je važno da ostanete hidrirani tokom dana;
Tražite hlad i hladnu okolinu: Provođenje vremena u klimatizovanim ili zasjenjenim prostorima može pomoći u regulaciji tjelesne temperature i smanjenju fizičke nelagodnosti povezane s vrućinom. Redovne pauze od izlaganja suncu takođe mogu spriječiti stres povezan s toplotom;
Prilagodite rutine: Ako je moguće, prilagodite svoj raspored kako biste izbjegli boravak na otvorenom tokom najtoplijih dijelova dana. Rano jutarnje ili kasno večernje aktivnosti mogu biti ugodnije i manje je vjerovatno da će dovesti do pregrijavanja;
Vježbajte tehnike opuštanja: Tehnike poput dubokog disanja, meditacije ili joge mogu pomoći u upravljanju stresom i poboljšati raspoloženje tokom vrućeg vremena. Ove prakse mogu pomoći u suzbijanju razdražljivosti i anksioznosti koje često prate visoke temperature.
Vrući ljetnji dani mogu imati dubok uticaj na naše raspoloženje, emocije i ponašanje. Kombinacija fizičke nelagodnosti, dehidracije i stresa mogu dovesti do povećane razdražljivosti, umora i socijalne napetosti. Međutim, razumijevanjem ovih efekata i njihovim upravljanjem, moguće je održati emocionalnu ravnotežu i uživati u toplijim mjesecima.
Bilo da se radi o održavanju hidratacije, traženju hladnijeg okruženja ili prilagođavanju dnevnih rutina, postoje načini da se nosite s izazovima koje postavljaju ljetnje vrućine.
Autor je mr.psi. Vildana Zrnanović-Hasanović, specijalista kliničke psihologije, te izvršni direktor Asocijacije psiholoških i poligrafskih ispitivanja – APPI
Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu